شهرستان ادب: کتاب ریشه‌ها رمانی تاریخی - اجتماعی است که اولین بار هم‌زمان با دویست‌سالگی استقلال ایالات متحدۀ آمریکا به عنوان هدیۀ روز تولد از سوی نویسندۀ کتاب، آلکس هیلی، منتشر شد.
آلکس هیلی با نام کامل «آلکساندر موری پالمر هیلی» نویسنده و محققی نام‌آشناست که پیش‌تر با نگارش زندگینامۀ مالکوم ایکس (رهبر سیاهان مسلمان آمریکا علیه تبعیض نژادی) به درخواست خود او و در قالب شش میلیون جلد، به سیاهان و مسلمانان آمریکایی معرفی شده بود.
وضع اسفناک تبعیض‌نژادی در آمریکا و برخورد دور از انسانیت با سیاهان، هیلی را وادار کرد پس از آنکه بعد از سی سال خدمت در گارد ساحلی و حتی خدمت روی عرشۀ یک کشتی جنگی در جنگ جهانی دوم بازنشسته شد، تمام وقتش را به مدت دوازده سال، برای نگارش کتاب ریشه‌ها صرف کند. کتابی که در زمانی کمتر از هفت ماه بیش از یک و نیم میلیون فروش داشت و به سی و هفت زبان زندۀ دنیا ترجمه شد.
هرچند که او در جواب منتقدانش کتابش را رمانی تخیلی می‌داند، اما خاطرنشان می‌کند که می‌توان آن را سندی تاریخی هم دانست. سندی تاریخی که نه با نگاهی سمبلیک بلکه کاملاً واقع‌گرایانه، به جامعۀ سیاهان آمریکا می‌پردازد و تصویری ارائه می‌دهد که تصویر دوری نیست؛ چرا که او برای نگارش ریشه‌ها حتی به آفریقا سفر کرده است.
او در آغاز کتاب سعی دارد به سیاهانی که در جامعۀ آمریکایی بی‌هویت و منفور شناخته می‌شوند، شخصیت ببخشد. و با بردن خوانندگان به آفریقا، تصویری دگرگونه از آنچه تابه‌حال درباره سیاهان متصور بوده‌اند را ارائه کند. او ابتدا از روزمرگی‌ها، آداب و رسوم و عادت‌های سیاهان در زادگاه خود می‌گوید. و با نگارش کنش‌ها و واکنش‌های روزانۀ کونتا کینته که نیای هفتم او و ساکن آفریقاست، نشان می‌دهد که سیاهان دارای هویتی شناخته شده بوده‌اند، و داشتند به آرامی زندگی‌شان را می‌کردند که دست استعمار آنها را از اصالتشان کند و به آمریکا آورد.
هیلی در فصول آغازین کتاب، روستای ژوفوره (از توابع گامبیا) را در قرن هجدهم میلادی روایت می‌کند. روایت خوب و دقیق او از زندگی اهالی روستا که مسلمان هستند، برای خوانندگان مسلمان که مشترکات زیادی باهم دارند، نمی‌تواند خالی از لطف باشد.
شروع خوب او و پرداخت شخصیت‌هایش به گونه‌ای است که برای خواننده جذابیتی ایجاد می‌کند که حجم نسبتاً قطور هفتصد صفحه‌ای کتاب نه تنها خسته‌اش نکند، بلکه او را با خود همراه کند؛ که از بیم ورود استعمارگران سفید بگریزد، توسط آنها اسیر شود، از خانه و خانوادۀ خود کنده شود، در پی سرنوشتی نامعلوم سوار بر کشتی به بردگی برده شود، در سواحل مریلند آمریکا پیاده و در بازاری به ۸۵۰ دلار فروخته شود. خواننده بی‌آنکه بداند خود را مجبور می‌بیند که هفت نسل با راوی سفر کند و به روزگار نویسنده برسد؛ چرا که هیلی پس از بازیابی ریشه‌ها، در پایان از خودش می‌گوید. که برخلاف خیلی از سیاهان، خوش شانس بود؛ توانست تحصیل کند، نسبتاً پولدار شود و از کشتارهای تبعیضی سال ۱۸۶۱ تا ۱۸۶۵ بگریزد. کشتارهایی که به راحتی آب خوردن تنها به جرم سیاه بودن در خیابان‌های آمریکای تازه تأسیس انجام میشد و جوی‌های خون هشتصد متری راه می‌انداخت.
ریشه‌ها توسط علیرضا فرهمند در سال ۱۳۵۶ به فارسی ترجمه شد. او پیش از انتشار کتاب حتی با هیلی که روزنامه‌نگاری موفق و صاحب یک کتاب‌فروشی بوده، دیدار هم داشته است. کتاب ریشه ها آنقدر تأثیرگذار بود که توسط نشر امیرکبیر نُه بار تجدید چاپ شد و حتی جزء معدود کتاب‌هایی بود که رهبر انقلاب پس از سال‌ها که از آخرین توصیه کتاب خارجی‌شان می‌گذشت، خواندنش را به جوانان توصیه کردند. چرا که این کتاب، هنوز بعد از گذشت سی و چند سال که از اولین ترجمه‌اش می‌گذرد، جدا از جنبه ادبی‌اش، می‌تواند تصویر ذهنی خوب و روشنی از استعمار و جامعه سراسر تبعیض آمریکایی ارائه کند.
ساخت دو سریال پر بیننده در سال‌های ۱۹۷۷ و ۱۹۷۹ بر اساس کتاب ریشه ها و پخش آن در آ.بی.سی آمریکا می‌تواند به اهمیت این کتاب اضافه کند و بر واقعیت ابعاد تاریخی آن صحّه بگذارد. ضمن اینکه سال‌ها بعد در یک نظرسنجی از سایت آمازون معلوم شد که پس از ساخت این سریال، اقبال کتاب از سوی مخاطبین بیشتر شده و حتی اغلب خوانندگانش از کسانی بودند که در کودکی این سریال را دیده‌اند.
ریشه ها برای هفته های متمادی (۴۶ هفته) در فهرست پرفروش‌ترینهای بازرا کتاب – که در نشریه نیویورک تایمز منتشر می‌شود- قرار داشت و ۲۲ هفته در صدر این فهرست بود.
چاپ آخر این کتاب در ایران، به سال نود و دو و در هزار نسخه باز می‌گردد.