شهرستان ادب به نقل از فارس: بیست و چهارمین «عصرانه ادبی فارس» به مناسبت نقد و بررسی آثار میلاد عرفانپور عصر روز گذشته با حضور اسماعیل امینی، محمدمهدی سیار، حسین قرائی و میلاد عرفانپور در خبرگزاری فارس برگزار شد.
در ابتدای این مراسم حسین قرایی گفت: عَلَم رباعی بر دوش سیدحسن حسینی و قیصر امینپور بود اما در سالهای 68 و 69 شاهد فروکش کردن رباعی بودیم. دو جوان شیرازی هستند که در رباعی آثار زیبایی خلق کردند، عرفانپور و فردوسی این دو جوان هستند که البته فردوسی کمی از این فضا فاصله گرفته است. در کارهایی نظیر رصد جوانها و اردوی شعر آفتابگردانها عرفانپور موفق ظاهر شده است وی امروز نیز از پایاننامه ارشدش دفاع کرده است.
*عرفانپور از کشفهای قیصر است
در ادامه این جلسه اسماعیل امینی گفت: عرفانپور از کشفهای قیصر است که در دوره دهم دفتر شعر جوان وی را کشف کرد، در آن دوران بچهها شعر میفرستادند و شعرها دیده میشد اما قیصر زمانی که شعر متفاوتی میدید خوشحال میشد به گونهای که انگار رگههایی از طلا دیده است.
وی افزود: رباعی سرایی در دورهای قالبی شده بود که شعرای کمحوصله سراغ آن میرفتند و این موضوع جا افتاده بود در این سالها که رباعی خوب کم است انسان میفهمد که رباعی گفتن کار سختی است. قیصر مخاطب همین نوع رباعیها بود که ذوقزده بود که چنین رباعی دیده است.
دبیر نهمین جشنواره شعر فجر در ادامه این مراسم گفت: مشهور شده که رباعی باید ضربه داشته باشد منظور از این ضربه این است که باید رباعی جلبتوجه کننده باشد اما این جلب توجه خوب نیست و به ضرر فرهنگ است، در نقد ادبی آنچه ارزش دارد برجستهسازی است. شگردهای برجستهسازی در شعر متکی بر اندیشه و یا مضمون است و ما متکی بر بازی زبانی یا خالقیت است بازی زبانی یاد دادنی است ولی خلاقیت یاد دادنی نیست و نیاز به ذوق دارد.
*خدمتی که رباعیهای عرفانپور به ادبیات و فرهنگ کرده است
امینی در ادامه این مراسم گفت: اگر کسی میخواهد زود معروف شود در رباعی میتواند به تلمیحهای دمدستی و سطحی ارجاع دهد ولی شاعری که میخواهد تلمیح کند باید نسبت به حکمتها، اندرزها و اشعار بزرگان تلمیح کند. وقتی به قصههای قرآنی مربوط به انبیا و اولیا تلمیح میکنیم شاعر ممکن است گاهی در آن نیز تصرف بکند که این تصرف ناظر بر اعتقاد و باور است و گاهی این تلمیح نیز از منظر شگفتیآفرینی است. اینگونه ممکن است مدتی اسباب سرگرمی شود اما هیچ خدمتی بر فرهنگ و اندیشه نخواهد کرد من در کنار تکتک رباعیهای میلاد نوشتهام که هر کدام چه خدمتی به ادبیات و فرهنگ کرده است.
وی با شاره به رباعی از شمس لنگرودی گفت: نادانی گفته بود «دیر آمدی موسی دوره اعجازها گذشته است عصایت را به چاپلین بده تا کمی بخندیم» و این از همان تلمیحهای دم دستی و سطحی است.
*شعر میلاد حاوی حکمت و اندیشه است
امینی گفت: برای کسی که فرقی میان زبان شعر و روزنامهای را نمیداند برخی اشارات در شعر برایش حاوی هیچ حرفی نیست و به آن سطحی و ظاهری مینگرد. تأویلهای تلمیحها در غزلها و رباعیهای عرفانپور بسیار است که تمام آنها حاصل تجربههای وی است. نکته مهم در شعر عرفانپور این است که ببینیم شعر عرفانپور خاستگاهش از کجاست و از چه نگاهی برآمده است. این تأویلها ناشی از نگاه کردن شاعر به اطراف خودش است و این نگاه به اطراف تبدیل به یک شعر پیامکی نشده بلکه آن شعر حاوی حکمت و اندیشه است.
این شاعر و منتقد ادبی در ادامه یادآور شد: عناصر شعری شاعر از اطرافش به دست آمده ولی از این عناصر کشف جدید دست داده است، شاعر از جامدات به عالم معنا میرسد و این ویژگی شعر عرفانپور است. مضامین و کشفهای شعر عرفانپور از لابهلای اشعار دیگران به دست نیامده بلکه ساخت خود شاعر است.
وی اضافه کرد: کاری که در شعرهای عرفانپور صورت گرفته مانند خلق معما و پازل نیست تا دیگران آن را کشف کنند بلکه وی در شعرش حکمت و اندیشه بیان میکند و این حکمت حتماً حرفهای بزرگ فلسفی نیست بلکه تجربههای شخصی وی است.
*شعرهایی که ما را به شاعرانه دیدن دعوت میکند
این استاد دانشگاه در پایان گفت: میلاد در شعرهایش خودمان را به دیدن دعوت میکند و مانند یک معلم یا استاد نمیگوید من دیدهام و شما ندیدهاید بلکه ما را به شاعرانه دیدن دعوت میکند. حجم شعرهای میلاد زیاد نیست ولی اثرگذاری آنها بسیار است و با حوصله و دقت خواندن اشعار میلاد میتواند حاوی درس باشد که باید در فرصتهای مقتضی به آنها پرداخت.
*لذت شعر فارسی در اشعار عرفانپور
در ادامه این نشست محمدمهدی سیار گفت: میلاد عرفانپور از شعرایی است که با خواندن اشعار وی افراد بسیاری به شعر علاقهمند شدند و شوق شعر را در رباعیهای وی یافتهاند. اگر لذت شعر فارسی امروز را میخواهیم بفهمیم که با زبان امروز حرف میزند شعر عرفانپور را باید خواند.
وی افزود: افرادی هم که به من رجوع میکنند تا آنها را به یک شاعر خوب معرفی کنم و آثارش را مطالعه کنند اول میگویم قیصر بعد میلاد عرفانپور را معرفی میکنم. رباعی قالب کاملی است و برای کسی که به کمال ادبی رسیده تا حرفهایش را بزند گونه خوبی است.
*حکمت گمشده شعر معاصر است
شاعر «مرگ بر آمریکا» گفت: عرفانپور در کلامش حکمت وجود دارد و شعر وی حکمت است، حکمت گم شده شعر معاصر است، همانطور که حکمت گمشده شعر مؤمن است. شاعر اگر حکیم نباشد مزلف است و باید در شعرش حکمت داشته باشد.
این دانشآموخته دانشگاه امام صادق (ع) گفت: کلیدواژهای که در شعر میلاد وجود دارد حکمت و ذکر است که میتوان در یک فرصت مناسب آنها را بسط داد. هر مصرعی که میلاد میسراید یک بار ذکر «لا حول و لا قوة الا بالله» در آن مستتر است و با هر ذکر خواننده یک دانه تسبیح میاندازد و علاوه بر وزن شعرش پیام شعرش نیز همین است.
*عرفانپور نماد توبه شعر معاصر است
سیار ادامه داد و گفت: ذکر خداوند و دادخواهی دو وظیفه شاعران است که در شعر میلاد دیده میشود و شعرش تکرار این ذکر است. رباعیها میلاد بسیار رنگارنگ است و وی در اشعارش با مسائل روز سروکار دارد و به آنها میپردازد. میلاد از نمادهای توبه شعر معاصر است و شعر معاصر مسیری را که رفته باید باز گردد که شعر انقلاب نیز در ساختار و فرم یک رجعت دارد. میلاد در امتداد کل شعر فارسی ایستاده و خود را منقطع از هیچ دورهای نکرده است و این انتخاب میلاد در شعر است.
*توجه انسان به عالم غیب عامل توفیق شاعر
در انتهای این مراسم میلاد عرفانپور گفت: توفیقاتی در شعر داشتهام همه از الطاف خداوند است و اگر نبود قلیل توجهات انسان به عالم غیب توفیقی برای شاعر حاصل نمیشد.