شهرستان ادب: خانم صفدری جلسه را با خواندن خلاصه‌ای از یک افسانۀ بوشهری با عنوان «پریون» آغازکرد و به تأثیرپذیری آقای محمدرضا صفدری از آن در نوشتن داستان تیلۀ آبی اشاره نمود.
مقایسۀ افسانۀ «پریون» و داستان «تیلۀ آبی» از زبان خانم صفدری
صفدری در ادامه به تفاوت‌ها و شباهت‌های افسانۀ پریون و داستان تیلۀ آبی اشاره کرد و گفت: «در افسانه، مرد مجرد است، اما در داستان اسطوره‌ای تیلۀ آبی، مرد متأهل است. در افسانه، مرد خواهان ازدواج با پری است اما در داستان، پری خواهان ازدواج با مرد است. در افسانه، پری مادر مرد را می‌کشد اما در داستان، علت مرگ مادر چیزی دیگر است. هردو مرد بعد از دیدن پری دچار پریشانی حواس می‌شوند و زندگی‌شان به چالش کشیده می‌شود. در هردو داستان پری اسیر آواز خواندن مرد می‌شود و در هردو داستان میوه، موجب فاش شدن راز پری و مرد می‌شود».
صفدری از باورهای رایج بین عامۀ مردم که در این داستان وجود دارد سخن گفت: «برای مثال پاگذاشتن روی بچۀ آل که موجب رسوخ پری می‌شود، جن سراغ فرد ترسو نمی‌آید، با زدن کسی که اسیر جن شده می‌توان آن را از وجودش خارج کرد، جن از آهن می‌ترسد و در باورهای کهن آمده است که هر جزئی از بدن –حتی درصورت جدا شدن- اگر دست آدم نابکاری بیفتد می‌توان با سحر و جادو به کل وجود آن شخص تسلط پیدا کرد».
مقایسۀ افسانه و اسطوره از زبان خانم هدایتی
دراین قسمت خانم الهه هدایتی به تعاریفی از افراد نامدار دربارۀ افسانه و اسطوره پرداخت و از شباهت‌ها و تفاوت‌های آن دو سخن گفت: «از نظر یونگ و فروید افسانه‌شناسی دانشی است که از فرافکنی نمادین تجربیات روانی نوع بشر به وجود می‌آید و به تعریف میرچا الیاده افسانه متضمن روایت یک خلقت است و بیان می‌کند که یک پدیده چگونه هستی خود را آغاز کرده است و شخصیت‌های آن موجودات فرازمینی هستند. اساطیر کار خلاق افسانه‌ها را بازمی‌نمایانند و قداست و فراطبیعی بودن اعمالشان را عیان می‌کنند. نظر بنده این است که با در نظرگرفتن معنی و ریشۀ کلمات، افسانه منشأ واقعی ندارد، اما اسطوره ریشه‌ای واقعی دارد. افسانه‌ها مرجع ایمان و اعتقاد یک ملت و جامعۀ گسترده نیست و راوی آن به خیالی بودن آن آگاه است، برای بچه‌ها گفته می‌شود و هدف آن درس دادن یا سرگرمی است. کار آقای صفدری شبیه به صمد بهرنگی است؛ بهرنگی افسانه‌های مردم آذربایجان و صفدری افسانه‌های مردم بوشهر را در آثارش آورده است».
صفدری نمادهای داستان را نام برد و گفت: «درخت کُنار و نخلستان نماد باروری، ماه شب چهارده نماد جنون و میوه نماد بچۀ تولدیافته است. پری‌ها جمال دل‌فریب، ماهیت دوگانه، قدرت پیشگویی و پیکرگردانی دارند. وصلت انسان با پری در اسطوره‌های ما وجود دارد. در برخی منابع ازدواج رستم و اسکندر با پری آمده است. این نوع ازدواج عاقبت خوشی برای مرد ندارد و ثمرۀ آن موجودی عجیب الخلقه است که سرنوشت خوبی ندارد؛ همان‌طور که در این داستان به دوپاره می‌شود».
صحبت‌های استاد قیصری دربارۀ الگوی تکرارشوندۀ داستان «تیلۀ آبی»
آقای قیصری در این بخش، آغاز به صحبت کرد و بیانات ارائه شده در این جلسه را قابل قبول و مطابق با هدف کارگاه ندانست و گفت با گذشت شش جلسه از دوره جلسات «ایران سرزمین اسطوره»، هنوز معنای «الگوی تکرارشونده» به‌درستی جانیفتاده است. قیصری خاطرنشان کرد: «این داستان نه به دلیل اقتباس از یک افسانه، بلکه از این جهت اسطوره خوانده می‌شود که دربارۀ تمایل انسان به برقراری ارتباط با موجودات فراطبیعی سخن گفته است. این ارتباط یک الگوی تکرارشونده است که در فرهنگ ما در قالب چله‌نشینی‌ها برای ارتباط با این موجودات و دیگر قالب‌ها وجود دارد و به‌حتم در سایر جوامع نیز همین الگو به شیوه‌ای دیگر در جریان و در حال تکرار است».
قیصری فرستادن فرکانس و پیغام‌های صوتی بشر را به بیرون از سیارۀ زمین و دغدغۀ بشر برای برقراری ارتباط با موجودات فرازمینی را نمونۀ مدرن چیزی دانست که دربارۀ آن بحث شد.
یکی از حاضران از آقای قیصری دربارۀ معنای لغوی افسانه و اسطوره که قبل‌تر مطرح شد، سؤال کردند و قیصری پاسخ داد: «افسانه ساخت بشر عادی است و آرزوها و امیال ماست که آن را به روایت تبدیل می‌کنیم و ممکن است از بین بروند؛ زیرا آمال آدمی تغییر می‌کند، اما ریشۀ اسطوره مشخص نیست و به قبل از تاریخ ارجاع داده می‌شود و زمان خاصی ندارد».
قیصری در پاسخ به این گفتۀ حضار که تمامی اتفاقات اطراف ما درحال تکرار هستند، پس می‌توان همۀ آنان را اسطوره نامید، چنین پاسخ داد: «نه تمامی اتفاقات، اما بیشتر اتفاقات تکرارشونده هستند و ایرادی ندارد که آنان را اسطوره بنامیم».
بخش‌های پایانی جلسه با گفتگو پیرامون تعریف الگوی تکرارشونده و مخالفت برخی حاضران با اصل این تعریف همراه بود.
گزارش:الهه عزیزی‌فرد