شهرستان ادب: سابقۀ شعر آیینی و اردات به اهل بیت در ادب فارسی به نیمۀ دوم قرن چهارم هجری برمی‌گردد. به طوری که اولین نشانه‌های این نوع از شعر را می‌توان در قصاید کسایی مروزی جستجو کرد. شاعران پارسی‌زبان- خصوصاً پس از رسمی شدن مذهب شیعه در ایران- بارها و بارها و در قالب و اشکال گوناگون به مدح پیامبر اکرم(ص)، ائمۀ اطهار(ع) و بانوی دو عالم، حضرت صدیقۀ کبری (س) پرداخته‌اند.
در ادامه برخی از این اشعار را که در مدح و گرامیداشت مقام حضرت زهرا(س) سروده شده است، مرور می‌کنیم:
ناصرخسرو (قرن 4 و 5 هجری)
آن روز در آن هول و فزع بر سر آن جمع
پیش شهدا دست من و دامن زهرا
تا داد من از دشمن اولاد پیمبر
بدهد به تمام ایزد دادار تعالی
محیط قمی (متوفی به 1317 هجری قمری)
چشم امید نیست به هیچ آستان مرا
الا به آستانۀ فرخنده بتول
ام الائمه النقبا بانوی جزا
نور الهدی حبیبۀ حق بضعه رسول
آن بانویی که دور حریمش گذر نکرد
از دور باش عصمت او و هم بوالفضول
سنجر کاشانی (متوفی به سال 1021 هجری قمری)
هم خضر آب داشت، هم اسكندر آينه
مثل تويي، كه ديد در آب و در آينه؟
از بيم چشم‌زخمِ فلك، ز آفتاب و ماه
حاضر كند به بزم تو تا مجمر، آينه:
عكس تو را كه شعله‌صفت سركش آمده
در بر اگر كشد، نكند باور آينه
زنگ نقاب، ز آينۀ حُسن دور كن
هرگز به روي خلق نبندد در، آينه
تنها جهان حُسن تو را ملك خويش كرد
عالم گرفت بي‌مدد لشكر، آينه
تقليد وضع سادۀ خيرالنّسا نمود
زآن رو نكرد بر سر و بر، زيور آينه
بانوي عرشْ حجله و خاتونِ خُلدْ زاد
آن كز حيا نخواسته از شوهر، آينه
ژولیدۀ نیشابوری (معاصر)
در این صحرا چو لاله داغ دارم
به دل سوز غمی جانکاه دارم
مدینه دیدی از بیداد گردون
ز کف دادم همه دار و ندارم؟
انتخاب و معرفی از امیر مرادی