شهرستان ادب به نقل از تسنیم: کتاب «کجا بودی الیاس» اول از همه یک تصمیم بود. تصمیم بر انتشارِ یک واکنش! در واقع این بار ـ به عنوان یکی از معدود بارها ـ ادبیات داستانی، واکنشی طبیعی، حقیقی، ارزشمند و قابل احترام به یک مسئله تاریخی ـ با فاصله زمانی کم ـ نشان داد. «روایت» مهمترین راهکاری است که میتواند عمق مسئله بازگشت 175 غواص را به تصویر بکشد. تصویری که روحیه و فکرِ جمعیِ یک ملت را تحت تأثیر قرار داد.
واکنش نویسندگان مجموعه «کجا بودی الیاس» به این بازگشت پر از تراژدی و حماسه، به چند دلیل، خاص بود. اول؛ صرف زمانی معقول برای چاپ: نه آنقدر دیر که دیگر «واکنش» محسوب نشود و نه آنقدر سریع که «رفع مسئولیت» باشد. البته کیفیت فیزیکی چاپ و مباحث مربوط به صفحهبندی و صفحهآرایی، قدری تحت تأثیر قرار گرفته که باید علت آن بررسی شود؛ اما از نظر فنی و ادبی، کیفت داستانهای مجموعه قابل احترام و تدوین و ویراستاریِ به نسبت خوبی در مجموعه انجام گرفته است. گزینش داستانها هم به نظر میرسد، با دقت انجام شده باشد. چه که بسیاری از نویسندگان این مجموعه، آنقدر نویسنده هستند که نیاز به «گزینش» نداشته باشند!
دوم اینکه کتاب «کجا بودی الیاس» یک محصول بود. محصول اندیشه و تفکر جمعی یک ملت، در قامت و قاموس داستانهای نویسندگانِ مختلف. نویسندگانی از شهرها و نقاط مختلف کشور! اینجاست که ارزش «شهرستانی» بودنِ اعضای «شهرستان ادب» به وضوح آشکار میشود. داستانهای این مجموعه متعلق به یک محله خاص در تهران نیستند، بلکه عصارهای از احساس و تأملِ یک پهنه جغرافیایی و انسانی محسوب میشوند.
سوم، این کتاب، نمونهای از پرداخت مناسب به ارزشها بود. آسیب مهمی که در مورد داستانهای حوزه دفاع مقدس، دامنگیر شده، اسارت در دامن شعارها و ستایشها است. ادبیات داستانی با این رویکرد تاحدودی بیگانه است و معمولاً وقتی داستانی بخواهد با این شعارها و ستایشها، طراحی و نوشته شود، حاصل کار گیراییِ هنری ندارد. اما «کجا بودی الیاس» با رعایت و اهمیت دادن به فُرم هنری، «ارزش» را نیز در متن نگاه داشته و نمونه نسبتاً خوبی از تأثیرگذاریِ این روش و رویکردِ درست را به نمایش گذاشته است. البته این مسئله قابل تعمیم به تمام داستانهای مجموعه نیست و معدود داستانهایی هستند که دچار همان آسیبِ کلیشهپردازی و شعازدگی باقی ماندهاند که نمیتوان، قضاوت در مورد آنها را به کل مجموعه گسترش داد.
چهارم، نویسندههای این مجموعه هستند که ترکیبِ متفاوت و جذابی دارند. نویسندههایی، هر کدام از یک نقطه و یک شهر و دارای یک سری گرایشهای فکری و اجتماعی. نویسندگانی که کتابهایشان در بازارِ ضعیفِ این روزهای کتاب ـ به نسبت ـ بهتر و بیشتر خوانده میشود و در واقع، «اول» نویسنده بودهاند، بعد سراغ این سوژه خاص رفتهاند؛ نه اینکه اول تصمیم بگیرند این کار را انجام دهند، بعد به اجبار بروند سراغ نویسنده شدن و نویسندگی!
پنجم، کتاب، محور دارد و شخصیت. یک «الیاس» هست و کلی روایت. همان الیاس که در صفحه اول، درباره او نوشته شده و تا پایان، داستانها، با الیاس پیش میروند. ایده جالب توجهی است، خلق یک شخصیت داستانی با نام مشترک، در دل یک حادثه تاریخی، بعد پردازش این شخصیت از زاویهدیدهای مختلف.
ششم؛ این داستانها همانقدر که نویسندههای مختلفی دارند، پنجره دیدگاهشان به واقعه هم متفاوت است. نمیتوان همه داستانها را با یک دید نگاه و تحلیل کرد.
نکته جالب دیگر در مجموعه اثر، حضور شخصیت مشترک دیگری است به نام «یونس». یونس و الیاس، نام دو پیامبری که این کتاب، بر اساس روایتِ قرآنی آنها، داستانهای دوران معاصر را طراحی میکند. یونس و آب هم یک عالمِ معنا محسوب میشوند که با غواصها و آب و زندهبهگوری، تلفیقی عمیق به نمایش میگذارند. در نهایت، مجموعۀ تمام این قطعات پازل، در غم و شکوه و حسرت یک دوره تاریخی مهم از کربلای 4 تا 94 را به تصویر میکشد برای پاسخ دادن به این پرسش مهم، خطاب به الیاسها و یونسهای آن حادثه، که «کجا بودی الیاس؟».
نام الزامی می باشد
ایمیل الزامی می باشد آدرس ایمیل نامعتبر می باشد
Website
درج نظر الزامی می باشد
من را از نظرات بعدی از طریق ایمیل آگاه بساز