گفتگو با میثم نیلی به مناسبت ده‌سالگی شهرستان ادب
شهرستان ادب: به مناسبت ده‌سالگی موسسۀ فرهنگی هنری شهرستان ادب، مصاحبه‌ای با «میثم نیلی» می‌خوانید:
میثم نیلی: بعد از وقایع سال 88 ضرورت درونمایه‌ی غنی فکری، عقیدتی، معنوی و بصیرتی تبدیل شد به یک سلّول زاینده در جوانان انقلابی. غیرت، مردم‌دوستی و عدالت‌خواهی عمیق و ویژگی‌های ضدّ اشرافیت در این جوانان با انرژی جوانانه و انقلابی آن‌ها ترکیب شد و توانستند با نوری که از ولایت دریافت می‌کردند، حرکات مؤثّر خود را آغاز کنند.
به نظر من «شهرستان ادب» شبیه یک سلّول بنیادین است که خودش را در خودش تکثیر می‌کند و به مرور زمان تبدیل می‌شود به توده‌ای از سلّول‌ها، بافت و حتّی اندام‌واره‌ای کامل و کاربردی. جنس زایندگی این مؤسسه در ذات انقلاب و بچّه‌های انقلابی ریشه دارد، نه در پول و قواعد سرمایه‌داری. گردانندگان این مجموعه با ممارست، تلاش و تحمّل رنج و کاستی‌ها به این نقطه از پیشرفت دست یافته‌اند؛ همان‌گونه که درونمایه‌ی انقلاب اسلامی عمیقاً مبتنی است بر بنیان‌های قرآن و مردم.
علیرضا سمیعی: در سال‌های اخیر مؤسسات فرهنگی زیادی –همراه یا غیرهمراه با جریان انقلاب- با کارکردهای مثبت و منفی تأسیس شده‌اند. برخی از این مؤسسات هم اسپانسرهای مالی قدرتمندی دارند. به نظر شما مؤسسه‌ی «شهرستان ادب» چه تفاوت‌هایی با آن‌ها دارد و کدام جای خالی را میان این مؤسسات پر کرده‌است؟
نیلی: «شهرستان ادب» جای خالی خودش را پر کرده‌است؛ وجود چنین مجموعه‌ای ضرورتی بوده که باید بیست سال پیش تأسیس می‌شد و متأسّفانه این اتّفاق نیفتاده‌است. شاید آدم مناسب برای قبول چنین مسئولیّتی وجود نداشته‌است. ما در مجموعه‌ی ناشران انقلاب اسلامی هم اعتقاد داریم که سی سال دیر اقدام کرده‌ایم. (سال تأسیس این مجموعه سال 89 بود.)
سمیعی: اگر «شهرستان ادب» وجود نداشت، چه اتّفاقی می‌افتاد؟
نیلی: ساختار و بافت شعر و داستان معاصرمان دچار نقصان می‌شد. صراحت لهجه‌ی انقلابی در «شهرستان ادب» قابل قیاس با مجموعه‌های مشابه نیست.
در سال 88 ما شاهد سه گونه رفتار ادبی کاملاً متناقض در بزرگان ادبیات خود بودیم: گروهی تمام‌قد در برابر انقلاب و ارزش‌های اسلامی آن ایستادند و نمک خورده، نمک‌دان شکستند. گروه دوم ترجیح دادند سکوت کنند. البته جریان ادبیات و شعر ذاتاً به سکوت و انزوا در برابر مسائل سیاسی تمایل دارد. «شهرستان ادب» با بزرگان ادبیات در گروه سوم همراه شد؛ با تمام صراحت و شجاعت وارد میدان ادبیات شد.
در ابتدا تمرکز این مجموعه روی شعر بود؛ به‌اقتضای شاعر بودن مدیر مؤسسه (آقای مؤدّب) و جوانانی که با ایشان همراه شدند از جمله آقایان سیّار، عرفانپور و داوودی. موضعی که برخی از منتقدین در برابر امام خمینی در ابتدای انقلاب داشتند (که چرا مرجع تقلید باید در مسائل سیاسی دخالت کند) برای مؤسسه‌ی «شهرستان ادب» هم تکرار شد؛ که دخالت در عرصه‌های سیاسی احترام شعر شما را مخدوش می‌کند. امّا بچّه‌های این مجموعه دچار این بیماری ترس، شرک، دنیاخواهی و خودخواهی - که به اشتباه، عافیت‌طلبی خوانده می‌شد- نشدند.
سمیعی: به نظر شما به‌طور کلّی جایگاه ادبیات در معادلات عظیم و پیچیده‌ی سیاسی و اقتصادی کجاست؟
نیلی: ادبیات بعد از وقوع جنگ‌ها (چه نظامی، چه نرم) تعیین می‌کند که پیروزِ واقعی جنگ چه کسانی بوده‌اند. مثلاً بعد از جنگ هشت ساله با عراق، ادبیات شامل شعر، داستان و تاریخ شفاهی بود که واقعیّت‌ها را برای نسل آینده ثبت کرد تا تاریخ از تحریف در امان بماند. روایت کربلا روایت پیروزیِ حق بر باطل است، امّا بخش عظیمی از این پیروزی مدیون نوع روایت این واقعه‌ی تاریخی است.
سمیعی: در سیاست باید عدالت وجو...
ادامه مطلب