مؤسسه فرهنگی هنری «شهرستان ادب» در سال ۱۳۸۹ به همت گروهی از شاعران و داستان نویسان نخبه کشور تأسیس شد. این موسسه در مدت کوتاه فعالیت خود، توانسته است به عنوان پایگاهی برای تولید متن و تربیت استعدادهای جوان شعر کشور در حوزه ادبیات متعهد مطرح شود. راهاندازی گروههای شعر و داستان در مؤسسه، انتشار 160 عنوان کتاب در حوزە شعر و داستان -که بیشترین جوایز را در جشنوارههای معتبر ملی کسب کردهاند و نیز عنوان ناشر نمونه سال ۱۳۹۳ را برای موسسه به ارمغان آورده است-، تدوین شناختنامههای شاعران و جلسات منظم شعرخوانی و نقد آثار و کارگاه داستان، نشستهای تخصصی ادبی، فراخوانهای شعر با موضوعات مختلف که هر کدام منشا ایجاد جریانهای موثری در سراسر کشور شدهاند، از جمله فعالیتهای مؤثر این مؤسسه بوده است.
همچنین برگزاری دورە تخصصی شعر جوان «آفتابگردانها» در راستای کشف و بالندگی بیشتر استعدادهای جوان شعر کشور و تأسیس اولین «مدرسه رمان» در این مؤسسه را میتوان از مهم ترین فعالیتهای ادبی سال های اخیر در فضای شعر و داستان کشور به حساب آورد. در قالب این دورهها، صدها شاعر و نویسنده جوان شناسایی و آموزش داده شدهاند. پس از پایان دوره نیز تلاش شده است تا حمایت از شاعران و نویسندگان مستعد ادامه یابد، برخی از این جوانان اکنون صاحب آثاری چاپ شده هستند، عدهای به صورت جدی در فضای ادبی –در سطح ملی و یا استانی- حضور دارند، و برخی با هدایت و حمایت کارشناسان موسسه، کار ادبی خود را در رشته دیگری ادامه دادند.
«شهرستان ادب»، با آسیبشناسی شرایط فرهنگی کشور و بررسی کارشناسانه به نابرابری امکانات در شهرستانها توجه ویژه دارد و با حمایت از تأسیس مراکز و محافلی در مناطق مختلف کشور تحت عنوان «انجمنهای ادبی منطقهای»، در جهت تحقق تمرکززدایی و عدالت اجتماعی، گام برداشته است. اکنون در زمستان سال 1396، موسسه فرهنگی هنری شهرستان ادب در سراسر کشور از ۱۳ انجمن ادبی حمایت میکند و در نظر دارد این تعداد را افزایش دهد. دفتر مرکزی این موسسه در تهران، سه راه طالقانی، رو به روی سینما صحرا واقع شده است و مدیر عامل آن علی محمد مودب، شاعر سرشناس است.
آنچه در ادامه می آید خلاصه ای است از فعالیت های این موسسه است.
ضرورت حفظ و تقویت شعر اصیل انقلاب اسلامی از یک سو و عدم انسجام شاعران جوان متعهد از سوی دیگر، ما را بر آن داشت که در نخستین قدمها، گروه شعر مؤسسه شهرستان ادب را در سال ۱۳۸۹ راهاندازی کنیم. از آنجا که غالب همکاران مؤسسه خود شاعرند، دغدغههای مشترکی برای فعالیت در حوزه شعر انقلاب اسلامی وجود دارد که موجب تقویت کار در گروه شعر میشود.
گروه شعر اکنون در پنجمین سال فعالیت، کانون گرمی برای تربیت و حمایت از شاعران جوان و بسترساز ارتباط آنها با شاعران پیشکسوت برای استفاده از راهنمایی های ایشان شده است. این گروه علاوه بر برگزاری مستمر برنامههای آموزشی، به رصد فضای ادبی کشور، برگزاری نشستهای تخصصی شعر، برگزاری دورههای آموزشی (شامل اردوها، نقد مکتوب و تلفنی، و ارائه بستههای آموزشی)، جلسات هفتگی نقد و خوانش شعر، و نقد کتاب، و دیدار با بزرگان شعر انقلاب، و نشر کتابهای شعر یا در حوزه شعر میپردازد. هماکنون میلاد عرفان پور، شاعر سرشناس انقلاب، مدیریت این گروه را بر عهده دارد.
گروه شعر مؤسسه با این هدف که با نظر کارشناسان و با تصمیمگیری جمعی، خط مشی و فعالیتهای پیش روی خود را تعیین کند، شورای کارشناسی شعر را راهاندازی کرده است. این شورا که جلساتش بر اساس نیاز گروه شعر برگزار میشود در مورد سیاستگذاری و فعالیتهای کلان مؤسسه در حوزه شعر تصمیم گیری میکند. در مورد برنامههای گستردهای مانند دوره آموزشی «آفتابگردانها»، این شورا جلسات مشورتیای با استادان صاحبنظر نیز برگزار میکند و از نظرات و تجربیات آنها بهرهمند میشود تا برنامههایی از این دست که هزینه و نیروی زیادی از طرف مؤسسه برای اجرای آنها صرف میشود هر چه دقیقتر و کارشناسیشدهتر انجام پذیرد.
از جمله شاعرانی که به صورت پیوسته یا موقت عضو شورای کارشناسی شعر موسسه شهرستان ادب بودهاند باید به این اسامی اشاره کنیم: جواد محقق، مصطفی محدثی خراسانی، سعید حدادیان، سعید بیابانکی، ناصر فیض، اسماعیل امینی، محمد رمضانی فرخانی، قربان ولیئی، سید ضیاء قاسمی، محمدسعید میرزایی، علی داودی.
از مهم ترین ماموریت های گروه شعر مؤسسه، برگزاری دوره های آموزشی برای شاعران جوان در راستای تقویت توانایی های شاعری ایشان و ایجاد بستری برای آشنایی و ارتباط ایشان با استادان و شاعران مطرح کشوری است .یکی از مسائل مورد توجه گروه شعر، رعایت عدالت آموزشی درتوجه به شاعران جوان شهرستانی است که این منظور چه در انتخـاب اعضای دوره ها و چه در قضاوت کار ایشان لحاظ می شود.
به طور کلی، برنامه های آموزشی گروه شعر به دو دسته تقسیم می شود: برنامه های مستمر هفتگی که در آن ها جلسات انجمن ادبی برای شاعران مستعد آقا و خانم به تفکیک و با حضور استادان کشوری برگزار می شوند. و دیگر برنامه های اردویی و سالانه هستند که از مهم ترین و مؤثرترین برنامه های سالانه نیز برگزاری دوره های آموزشی «آفتابگردان ها» است.
آفتابگردان ها
نخستین دوره اردوی «آفتابگردان ها» در تابستان ۱۳۹۰ برگزار شد. از آن زمان، گروه شعر مؤسسه ی فرهنگی هنری شهرستان ادب همهساله در راستای پویایی شعر جوان و زمینه سازی رویش نسل جدید شاعران انقلاب اسلامی اقدام به برگزاری دوره های آموزشی سالانه شاعران جوان انقلاب اسلامی می کند. این دوره آموزشی، به تأسی از سروده مشهور قیصر امین پور، شاعر بزرگ، «آفتابگردان ها» نامیده شده است. با برنامه ریزی های انجام شده، فعالیت های اجرایی دورە های آموزشی «آفتابگردان ها»، هر ساله با گزینش حدود صد شاعر جوان و مستعد شناسایی شده از میان آقایان و بانوان جوان شاعر آغاز می شود.
به منظور ارتقای سطح کیفی آثار دریافتی و جذب و اطلاع رسانی بهتر، مراحل و شیوه های مختلفی برای جذب شاعران جوان در نظر گرفته شده است که از آن جمله اند:
۱. انتشار فراخوان بر روی سایت و اطلاع رسانی از طریق خبرگزاری ها، روزنامه های کثیرالانتشار، مجلات مختص جوانان
۲. بررسی وبلاگ ها، و سایر صفحات و شبکه های مجازی و نشریات ادبی
۳. حضور در انجمن های ادبی و بررسی شرایط و افراد حاضر
۴. بررسی جشنواره های دانش آموزی و دانشجویی
۵. برگزاری جشنواره دانش آموزی با همکاری اتحادیه انجمن های اسلامی در مدارس منتخب سراسر کشور و جذب نفرات برتر برای شرکت در دوره
۶. معرفی از طریق اعضای دوره های پیشین
هر ساله داوری آثار رسیده در دو مرحله انجام می شود. در مرحله نخست داوری، تمامی شعرهای اعضاء شرکت کننده توسط سه کارشناس مورد بررسی و امتیازدهی قرار می گیرد. افرادی که حائز حد نصاب امتیاز لازم شوند به مرحله بعدی ارزیابی راه می یابند. برای داوری مرحله دوم، با تمام افراد برگزیده مرحله اول تماس تلفنی برقرار می شود و سؤالاتی به صورت شفاهی از آن ها پرسیده می شود. محور این سؤالات و مبنای امتیازدهی بر اساس مطالعات در زمینه شعر، انگیزه و جدیت، توان شعرخوانی، سطح دانش معرفتی، و آزمون طبع شعر است.
در نهایت شاعرانی که حائز امتیاز لازم شوند، جواز حضور در دوره را پیدا می کنند. در مجموع از بین چند صد نفر شاعر با قریب به مجموع چند هزار اثر رسیده به دبیرخانه جشنواره، حدود ۱۰۰ نفر از ایشان جواز حضور در دوره را پیدا می کنند که غالبا نیمی از آنان آقا و نیمی دیگر از بانوان هستند. مراتب اطلاع رسانی به این شاعران جوان از طریق انتشار اسامی در سایت، پیامک و ارسال نامه به محل سکونت افراد انجام می پذیرد.
سایت آفتابگردان ها: http://aftabgardanha.com
اردوی آموزشی آفتابگردان های مختص آقایان
برنامههای آموزشی آفتابگردانها تاکنون پنج دوره برای بانوان برگزار کرده است. در هر دوره سه اردو برگزار میشود. هر اردو شامل کلاسهای تئوری، کارگاههای نقد شعر، شب شعر و خاطره و نیز برنامههای تفریحی-فرهنگی است.
هر اردو شامل کلاسهای تئوری، کارگاههای نقد شعر، شب شعر و خاطره و نیز برنامههای تفریحی-فرهنگی است.
اردوی آموزشی آفتابگردان های مختص بانوان
برنامههای آموزشی آفتابگردانها تاکنون پنج دوره برای بانوان برگزار کرده است. در هر دوره سه اردو برگزار میشود. هر اردو شامل کلاسهای تئوری، کارگاههای نقد شعر، شب شعر و خاطره و نیز برنامههای تفریحی-فرهنگی است.
از شهرهایی که میزبان اردوهای مختلف بانوان و آقایان بودهاند میتوان به مشهد، اصفهان، شهر کرد، دماوند و کرج اشاره کرد.
اردوی آموزشی دوره تکمیلی آفتاب گردان ها
به منظور حفظ ظرفیتهای شعر جوان و حمایت از شاعران مستعد جوان، گروه شعر مؤسسە شهرستان ادب، نیروهای برگزیدە هر دوره شعری خود را گزینش کرده و در قالب دورە تکمیلی برای آنان برنامههای مستمر و ویژه در نظر گرفته است. به همین منظور علاوه بر برنامههای نقد و بررسی پروندههای این افراد، آقایان و بانوان این دوره نیز در اردوها شرکت داده شدند تا علاوه بر بهره مندی از کلاس ها و کارگاهها و انتقال تجربیات، جلساتی نیز به طور ویژه برای آنان در خلال اردو و همزمان با برنامههای هر دورە تشکیل شود.
بسته فرهنگی و مطالعاتی
در پایان هر اردو بسته فرهنگی و مطالعاتی شامل کتابهای آموزشی و فرهنگی به اعضای دوره اهدا میشود. دفترچهای با عنوان «دست به نقد»، شامل نقد اشعار اعضا توسط کارشناسان و استادان کشوری، از دیگر موارد بسته اهدایی است.
عنوان برخی از کتاب های اهدایی بدین شرح است:
۱. «روزنه، مجموعه آموزش شعر»، محمدکاظم کاظمی
۲. «دارم خجالت می کشم از اینکه انسانم»، مرتضی امیری اسفندقه
۳. «رصد صبح (خوانش و نقد شعر جوان امروز)»، محمدکاظم کاظمی
۴. «یک دشت دویدن» (گزیده شعر جوان(
۵. «سیری در نهج البلاغه»، شهید مرتضی مطهری
۶. «غربزدگی»، جلال آل احمد
۷. «از ترمه و تغزل»، حسین منزوی
۸. «شعر و کودکی»، قیصر امین پور
۹. «سر کوه بلند»، گزیده شعر مهدی اخوان ثالث
۱۰. «از چهار زندان»، ناظم حکمت، ترجمه رضا سیدحسینی، جلال خسروشاهی
۱۱. «پلاکاردها»، احمد مطر، ترجمه عبدالرضا رضایی نیا
۱۲. «جلسه شعر»، اسماعیل امینی
۱۳. «آینه های ناگهان»، قیصر امین پور
۱۴. «هزار سال شعر پارسی»، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ایران
۱۵. «ده شاعر انقلاب»، محمدکاظم کاظمی
همچنین برای اعضای دوره تکمیلی نیز بسته ای جداگانه بدین شرح در نظر گرفته شده است:
«عطا و لقای نیما یوشیج»، مهدی اخوان ثالث
«بدعت های و بدایع نیما یوشیج»، مهدی اخوان ثالث
نیمروز نقد
«نیمروز نقد» عنوان یکی از برنامههای مستمر گروه شعر است که طی آن اعضای جوان دورههای مختلف آفتابگردانها، در روز پنج شنبه هر هفته، با یکی از استادان یا شاعران مطرح ملی، به صورت تلفنی مرتبط میشوند و پس از خواندن شعر خود، نظر و پیشنهادهای استاد را میشنوند. شاعران جوان همچنین میتوانند سوالات خود درباره مشکلات سرودن شعر و مانند آن را از استادان معتبر ملی مطرح کنند.
«نیمروز نقد» بخصوص برای آن دسته از اعضا برنامه ریزی شده است که در شهرستانها و روستاهای دورافتاده کشور زندگی میکنند و هیچ گونه دسترسی به محافل شعری و یا استادان شعر ندارند.
نقد مکتوب
از دیگر امکاناتی که در اختیار اعضای آفتاب گردانها قرار میگیرد برنامه «نقد مکتوب» است. در این برنامه، اعضا طی فراخوانی سرودههای خود را به گروه شعر میفرستند، این اشعار توسط کارشناسان مرتبط با موسسه نقد میشوند.
از جمله شاعران سرشناسی که در دو برنامه اخیر وظیفه آموزش تلفنی و مکتوب شاعران نوآموز را بر عهده گرفتهاند به این افراد میتوان اشاره کرد: مصطفی محدثی خراسانی، سعید بیابانکی، ناصر فیض، محمدکاظم کاظمی، اسماعیل امینی، نعمت الله سعیدی، مریم آریان، فریبا یوسفی، کبری موسوی قهفرخی، علی محمد مودب، محمدمهدی سیار، میلاد عرفان پور، سید ضیاء قاسمی، محمدسعید میرزایی، محمود اکرامی فر، علی داودی، امید مهدی نژاد، زهیر توکلی.
انتشار کتاب
از فعالیتهای اصلی گروه شعر، تصمیم گیری در مورد انتشار کتابهای شعر با همکاری گروه نشر است. از آنجا که امکانات انتشارات مؤسسه محدود است و تقاضاهای زیادی برای چاپ کتاب از سوی شاعران صورت میگیرد، گروه شعر ناگزیر به گزینش است. این ارزیابی و انتخاب مجموعه شعرهای با کیفیتِ بالاتر از وظایف دیگر شورای کارشناسی شعر است.
روال چاپ آثار در حوزه شعر بدین شکل است که پس از دریافت اثر، کارشناسان گروه یا کارشناسان مرتبط با موسسه، کتاب را ملاحظه میکنند، درباره آن به صورت مکتوب نظر می دهند، و سپس کتاب برای اصلاح و لحاظ کردن تغییرات پیشنهادی گروه شعر، تحویل مؤلف داده میشود. در پایان، اگر نسخه نهایی در گروه شعر تأیید شد آن اثر در نوبت چاپ قرار خواهد گرفت.
جلسات «عصر اثر»
این حلقه با هدف طرح و نقد آثار شاعران انقلاب اسلامی و با راهبرد تولید و انتشار نقد و یادداشت بر کتابهای منتشر شده این شاعران و نیز با هدف پرورش مهارت نقد در شاعران جوان راهاندازی شده است. در این مدت، کتابهای شاعران و منتقدانی چون علی معلم دامغانی، یوسف علی میرشکاک، مرتضی امیری اسفندقه، قربان ولیئی، ناصر فیض، مریم جعفری آذرمانی و امید مهدینژاد با حضور منتقدان، شاعران و پژوهشگرانی چون بهاءالدین خرمشاهی، یوسفعلی میرشکاک، بیژن عبدالکریمی، محمّدمهدی سیّار، اسماعیل امینی، شهرام شکیبا، نعمتالله سعیدی، حمیدرضا شکارسری، زهیر توکلی، سیداکبر میرجعفری، مصطفی علی پور، ابراهیم اسماعیلی اراضی و حمیدرضا سلمانی مورد نقد و بررسی قرار گرفته و یادداشتهایی جهت انتشار در مطبوعات توسط شرکت کنندگان در جلسات نوشته شده است.
گروه داستان
معرفی گروه داستان
گروه داستان مؤسسه از ابتدای تأسیس مجموعه کار خود را آغاز کرد تا یکی دیگر از رسالتهای اصلی مؤسسه شهرستان ادب که حمایت از آثار و نویسندگان متعهد و انقلابی بوده است، تحقق یافته و مسیر انتشارآثار این حوزه هموارتر شود .در نتیجه اولین آثاری که مورد حمایت مؤسسه قرار گرفت، آثار داستانی و رمان بوده است. یکی دیگر از رسالتهای مؤسسه تلاش برای شناسایی، کشف و آموزش استعدادهای جوان نویسندگی سراسر کشور بوده است.
برای رسیدن به این هدف، کارگاه هفتگی آموزش داستان نویسی تشکیل و حلقه داستان نیز فعال شده است، با این قرار که تلاش شود محوریت داستانها پیرامون مسائل انقلاب و دین و اخلاق باشد. هدف حمایت از داستان انقلاب، تقویت حرکتی است که از چند سال پیش آغاز شده تا غفلتهای صورت گرفته در دهههای گذشته نسبت به انقلاب و ارزش هایش را پوشش دهد. گروه داستان شهرستان ادب معتقد است که تولید در این عرصه باید یک دوره پر جوش را بگذراند، تا ژانری به نام داستان انقلاب شکل بگیرد تا از این رهگذر آیندگانی که می خواهند درباره انقلاب بنویسند، عمیق تر و ملموس تر وارد ماجرا شوند.
برنامه گروه برای آینده، ورود به تمام عرصههای فرهنگ و سنت ایرانی - اسلامی است. بنا بر آن است تا در تمام این عرصهها داستان امروزی داشته باشیم، نویسندگان بزرگ برجسته شده و فضای ادبیات متعهد جایگاه خود را پیدا کند. نوشتن از شخصیتها و موضوعات تاریخی ایرانی و اسلامی و قصه کردن سرگذشت پر فراز و نشیب تاریخ معاصر و نیز گذشتههای نه چندان دور از اهداف گروه داستان است. این گروه هم اکنون با مدیریت علی اصغر عزتی پاک، نویسنده و داستان نویس فعالیت میکند. در ادامه خلاصهای از فعالیتهای گروه داستان خواهد آمد.
مدرسه رمان
مدرسه رمان شهرستان ادب با بهره گیری از تجارب ارزشمند استادان مختلف و در قالب طرحی جدید، در سال ۱۳۹۳ افتتاح شد. شیوه انتخاب افراد برای این مدرسه در ادامه توضیح داده خواهد شد.
گفتنی است سابقه کاری، استعداد نویسندگی، مقبولیت داستانی طرح ارائه شده، و داشتن ایدههای نو از جمله شاخص های مهم در پذیرش هنرجویان هر دوره است. برنامههای طراحی شده برای هنرجویان مدرسه رمان عبارتند از: جلسات مشاوره به صورت هفتگی، کلاس های مجازی، نقد و بررسی بخش های نگارش یافته، کارگاههای آموزشی، سفرهای تحقیقاتی (از جمله بازدید از مناطق عملیاتی دفاع مقدس در خوزستان، برای نویسندگان رمانهای با موضوع دفاع مقدس)، گردهماییهای عمومی هنرجویان و استادان (ماهانه یک بار).
دوره اول
در نخستین سال فعالیت مدرسه رمان، از نویسندگان جوان و مستعدی که با موسسه شهرستان ادب در تعامل و ارتباط بودهاند، درخواست شد تا جهت حضور در مدرسه رمان، طرح رمان خود را ارائه دهند. از میان طرح های رسیده، 12 طرح که از ظرفیتهای لازم برخوردار بودند، با بررسی و تأیید استادان، جهت ورود به مدرسه انتخاب شدند و با در نظر گرفتن معیارهای متعدد، هنرجویان گزینش شده، زیر نظر استادان مشغول نگارش رمان خود شدند.
اولین دوره مدرسه رمان در تابستان ۱۳۹۳، با هدف آموزش و خلق اثر ادبی، کار خود را با 12 هنرجو آغاز کرد. آقایان محمدحسن شهسواری، حمیدرضا شاه آبادی، و سرکار خانم بلقیس سلیمانی استادان نگارش رمان در این مدرسه هستند. علاوه بر این، در طول دوره ی اول، بیش از 18 استاد دانشگاه، نویسنده، منتقد و مدرس ادبیات داستانی در محل مدرسه حاضر شدند و مباحث تئوریک مرتبط با نگارش رمان را طی چهار نشست تخصصی به هنرجویان ارائه کردند. سیامک گلشیری، محمد حسینی، و حسین پاینده از جمله این استادان بودند. غالب شرکت کنندگان این دوره از تهران و قم بودند.
دوره دوم
دومین سال فعالیت مدرسه رمان در حالی به پایان میرسد که تعداد زیادی از هنرجویان سال های ابتدایی اکنون یا اثر خود را منتشر کردهاند یا در مراحل پایانی نگارش اثر خود به سر می برند. شهریور ۱۳۹۵، رونمایی از نخستین کتابهای رمان نوشته شده توسط هنرجویان این دوره برگزار میشود. تعداد این آثار حدود هفت عنوان برآورد شده است.
بهار ۱۳۹۴، مدرسه رمان برای آغاز دومین سال فعالیت خود طی یک فراخوان سراسری در نشریات و خبرگزاری ها، آمادگی خود جهت دریافت رزومه علاقمندان به شرکت در این طرح را اعلام کرد. سپس با بررسی اطلاعات ارسالی از سوی علاقمندان و نویسندگان، اقدام به گزینش بر اساس شایستگی و مهارت نویسندگی متقاضیان کرد. در گام بعدی، مدرسه رمان از متقاضیان درخواست ارسال طرح رمان کرد که در این مرحله بیش از ۱۰۰ طرح رمان به دفتر مدرسه رمان ارسال شد که طی چند مرحله بررسی و ارزیابی طرح ها، با نظر استادان و شورای علمی مدرسه، 20 طرح از میان طرح های مرحله اول، جهت شرکت در یک دوره آموزشی فشرده معرفی شدند. دوره مذکور از پایان تابستان ۱۳۹۴، با مباحث کاربردی رمان نویسی با حضور نویسندگان متقاضی شرکت در مدرسه رمان برگزار شد.
در ادامه، از بین این بیست نویسنده جوان، 14 نفر انتخاب شدند تا کار خود را برای یک دوره 9 ماهه زیر نظر استادان خود آغاز کنند. (دو ماه برای بازنویسی قابل تمدید است). این هنرجویان در طول دوره علاوه بر نگارش یک رمان که با راهنمایی یک استاد داستان نویسی انجام میپذیرد، در کلاس های تئوری، که با حضور استادان دانشگاه، منتقدان و نویسندگان سرشناس کشور برگزار میشود، نیز شرکت خواهند داشت. رمانهای نگارش یافته در مدرسه رمان، پس از تایید توسط استادان مدرسه، در انتشارات شهرستان ادب منتشر خواهند شد. برای دوره دوم 6 نشست با استادان خارج از موسسه پیش بینی شده است که 17 استاد در این قالب به مدرسه رمان خواهند آمد تا به رمان آموزان آموزش دهند. دکتر شروین وکیلی، حسن میرعابدینی، کامران محمدی، حسن شهسواری، دکتر علی عباسی، دکتر حمید عبداللهیان، و محمد حسینی از جمله استادان نشستهای دوره دوم مدرسه رمان هستند.
همچنین در دوره دوم غالب شرکت کنندگان علاوه بر تهران و قم، از استانهای اصفهان، اردبیل، بوشهر، و سمنان بودهاند که این نشان از گسترش فعالیتهای مدرسه رمان دارد. هم اکنون فراخوان دوره سوم مدرسه رمان منتشر شده است و انتخاب رمان آموزان ادامه دارد.
سایت مدرسه رمان:
http://madreseroman.com
لذت داستان
نشستهای ماهانه لذت داستان هر ماه با حضور یکی از داستان نویسان مطرح کشور در یکی از فرهنگسراهای تهران برگزار میشود. نویسنده میهمان از تجربیات حرفهای خود در مسیر کار ادبی می گوید و به سؤالات شرکتکنندگان در نشست پاسخ می گوید. همچنین در هر نشست یکی از داستان نویسان جوان یک داستان کوتاه قرائت میکند که توسط نویسنده حرفهای مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. در نشستهای اخیر که مجید اسطیری اجرای آن را بر عهده داشت، محمدکاظم مزینانی، فرهاد حسن زاده، محمد رضا بایرامی، منیژه آرمین، فیروز زنوزی جلالی، مجید قیصری و احمد دهقان میهمان برنامه لذت داستان بودند. و نویسندگان جوان فاطمه بهروزفخر، خداداد حیدری، مجتبی فدایی، مینو رضایی، و علی شاه علی داستانهای خود را برای حضار خواندند.
نشست نقد و بررسی کتاب
تا به حال 23 نشست نقد و بررسی کتاب توسط گروه داستان مؤسسه شهرستان ادب برگزار شده است.
نشست های کارگاه داستان
نشست های کارگاه داستان شهرستان ادب به صورت دو هفته یک بار با حضور نویسنده مطرح و توانای کشور مجید قیصری برگزار می شود. در هر جلسه دو داستان مورد نقد و بررسی قرار می گیرد و درباره چگونگی بهره گیری نویسنده از عناصر داستان در اثر مذکور گفتگو می شود. همچنین هر از چند گاهی یک داستان از یک نویسنده بزرگ داخلی یا خارجی مورد نقد و مداقه قرار میگیرد.
نشست های تخصصی ادبیات داستانی
به منظور آشنایی هرچه بیشتر علاقمندان به داستان نویسی با مباحث حرفه ای ادبیات داستانی و نقد ادبی، هر دو ماه یک بار، یک نشست تخصصی ادبیات داستانی با حضور یکی از صاحب نظران برگزار می شود. سخنران مدعو درباره موضوع انتخاب شده مباحثی را مطرح می کند و در پایان جلسه، پرسش و پاسخ بین سخنران و حضار برقرار می شود. برخی از نشست های تخصصی ادبیات داستانی که در این گروه برگزار شده است به این شرح است: نشست های تخصصی ادبیات دینی، ادبیات روستایی، ادبیات سیاسی، تاثیر اسطوره ها و کهن الگوها بر ادبیات داستانی، موانع رشد رمان در ایران، جوهر رمان در نسبت با جامعه و انسان ایرانی، چالش خاطره و داستان، تاثیرات متقابل جنگ و ادبیات، کارِ نویسنده، فراوقعیت در داستان ایران و جهان رمان، جهان عطار».
نشست «از هندوکش تا البرز»
به منظور تقویت روابط فرهنگی دو کشور ایران و افغانستان و گسترش ارتباط میان نویسندگان این حوزه تمدنی، نشست «از هندوکش تا البرز» با همکاری مشترک شهرستان ادب و "خانه ادبیات افغانستان" به صورت فصلی (هر سه ماه یک بار، در آخرین پنجشنبه هر فصل) برگزار می شود. این نشست که تاکنون سه دوره آن با استقبال خوب نویسندگان رو به رو شده است در محل موسسه فرهنگی هنری شهرستان ادب برگزار میشود و ورود برای عموم علاقمندان به ادبیات آزاد است.
دومین جشن سالگرد روز جهانی داستان کوتاه (بهمن ۱۳۹۴)، به مناسبت روز جهانی داستان کوتاه
جشن بزرگ رونمایی و تجلیل از کتاب «قاف» نوشته و تدوین یاسین حجازی، دوشنبه، ۲۱ دی ماه ۱۳۹۴ با حضور انبوه علاقمندان ادبیات و نیز چهره های فرهنگی هنری از جمله علی معلم دامغانی، رییس فرهنگستان هنر، محمدرضا زائری، پژوهشگر و مدیر موسسه «احیا»، حمیدرضا شاه آبادی، منیژه آرمین، اردشیر رستمی، ناصر هاشم زاده، مرتضی امیری اسفندقه، اسماعیل امینی، مصطفی محدثی خراسانی، سید احمد نادمی، بهرام پاییز، یوسف قوجق، محمد سرور رجایی، سید اکبر میرجعفری، محمد ولی زاده، محمدمهدی سیار، علی اصغر عزتی پاک و میلاد عرفانپور در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
کارگاه آموزشی «سیر تحول داستان کوتاه جهان»
از جمله کارگاه های موفق آموزش داستان کوتاه که در شهرستان ادب برگزار شد کارگاه «سیر تحول داستان کوتاه جهان» نام داشت که با مدیریت مجید قیصری برگزار شد. این نویسندۀ برجستۀ کشورمان در یک دورۀ ده جلسهای به تدریس "سیر تحول داستان کوتاه جهان" پرداخت. در این دوره ۱۰ داستان کوتاه از برجستهترین داستانهای کوتاه دو قرن اخیر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. شرکت در این دورۀ آموزشی رایگان بود، تنها کافی بود تا شرکت کننده کتاب آموزشی «یک صخره، یک درخت، یک ابر» (ترجمه حسن افشار، نشر مرکز) را تهیه کند.
کتابهای دفاع مقدسی شهرستان ادب در نمایشگاه فرانکفورت
کتابهای انتخابی انجمن ناشران دفاع مقدس از مجموعه کتابهای دفاع مقدسی شهرستان ادب عبارتند از رمان «نشانه های صبح»، نوشتۀ ابراهیم حسن بیگی، مجموعهشعر «گلفروش مسلمان» سرودۀ مجید سعدآبادی و مجموعهشعر «از آخر مجلس» سرودۀ میلاد عرفانپور.
انتشارات شهرستان ادب
تاکنون بیش از ۱۲۰ عنوان کتاب توسط انتشارات مؤسسه منتشر شده است و چند کتاب دیگر نیز با اخذ مجوز آماده انتشار است. انتشارات شهرستان ادب علیرغم جوانی و تازه تأسیس بودن حضور موفقی در جشنواره ها و نمایشگاه ها داشته است و جوایز متعددی را از آن خود کرده است. از مهم ترین این جوایز می توان به انتخاب به عنوان «ناشر برگزیده سال ۱۳۹۳» اشاره کرد، به همین مناسبت در مراسم افتتاحیه بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران از این انتشارات توسط رئیس محترم جمهور تقدیر به عمل آمد.
بررسی آثار جهت انتشار
آثار فراوانی جهت انتشار به مؤسسه شهرستان ادب می رسند. حجم این آثار هر ساله و با موفقیت های انتشارات شهرستان ادب و جا افتادن این نام به عنوان یکی از ناشران معتبر کشور بیشتر می شود و اگر چه نمود بیرونی این فعالیت زیاد نیست، اما بخش قابل توجهی از کار گروه های شعر و داستان را به خود اختصاص می دهد. جهت داوری آثار جهت انتشار از نظر داستان نویسان و شاعران و استادان برجسته نیز بهره گرفته می شود. داور مربوطه برای هر اثر فرم داوری را تکمیل می کند و پس از جمع آوری آرا و جلسات کارشناسی در شورای علمی مؤسسه، چنانچه کتابی صلاحیت چاپ را داشته باشد به گروه نشر سپرده می شود تا مراحل مربوط به چاپ را طی کند.
رسانه و روابط عمومی
در بخش رسانهای نیز، پایگاه اینترنتی شهرستان ادب تاکنون فعالیتهای گوناگونی در زمینه معرفی ادبیات انقلاب و ترویج شعر و ادبیات داستانی در قالب گفتگو با نویسندگان، شاعران و صاحب نظران، انتشار مقالات تخصصی، شعرها و قصههای منتشر نشده، گزارش کارگاههای حلقه داستان، اخبار ادبیات، و تازههای کتاب داشته است. در کنار آن، با پروندههای موضوع محوری مانند «عاشقان محمد (ص) در کوچه ادبیات»، «ادبیات ضدآمریکایی»، «ادبیات مقاومت»، «رمضانیه»، «بهاریه»، «حماسه غواصان شهید: به روایت شعر و داستان»، «شعر فاطمی»، در کنار پروندههای شخصیتمحوری مثل «قیصر امینپور»، «نادر ابراهیمی»، «رضا امیرخانی»، و «محسن پزشکیان» به صورت ویژه به برخی مفاهیم و اشخاص پرداخته است.
وبگاه شهرستان ادب، بابت تولیدات محتوایی خود، نشان سرآمد را در دهمین دوره جشنوارۀ رسانههای دیجیتال در سال 1395، از وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد.
جلسات «بوطیقا»
میزگردهای «بوطیقا» که قالبی تخصصی دارند، به سه حوزه حوزه شعر، داستان، و نظریه ادبی ورود میکنند، و به طیف وسیعی از رخدادهای ادبی داخلی و خارجی، از انتشار کتابهای جریانساز گرفته تا جوایز ادبی و مسائل و مشکلات حوزه ادبیات میپردازند. تلاش میشود که در میزگردهای بوطیقا از حضور مولفان آثار (در صورت حیات) نیز بهره گرفته شود. «رضا داوری اردکانی و ادبیات»، بررسی کتاب «جشن همگانی» نوشته مجید قیصری، و نقد کتاب «ادبیات در مخاطره» نوشته تزوتان تودوروف از جمله نشستهای بوطیقا بوده است که تاکنون برگزار شده است.
این برنامه ادبی هر دو هفته یکبار در محل موسسه فرهنگی هنری «شهرستان ادب» برگزار میشود و مشروح آن علاوه بر پایگاه اینترنتی رسمی موسسه، در رسانههای کشور نیز منتشر میشود. مجری کارشناس این نشستها، نویسنده توانا ابراهیم اکبری دیزگاه است.
شبهای شعر مقاومت
شبهای شعر مقاومت با هدف حمایت از ادبیات مقاومت در شهرستان ادب برگزار میشود.
تاکنون چهار دوره از شبهای شعر مقاومت برگزار شده است. در نخستین شب که مردادماه 1395 برگزار شد شاعران ایرانی با مبارز نیجریایی شیخ ابراهیم زاکزاکی همصدا شدند و یاد شهیدان مسلمان نیجریه را در تهران گرامی داشتند. برخی فعالان جنبش اسلامی نیجریه، جمعی از شاگردان شیخ زاکزاکی و نیز خانوادههای شهیدان جنبش نیز مهمان این برنامه باشکوه بودند.
در برنامه دوم که با عنوان «حجهای ناتمام» مقارن با ایام محرم برگزار شد شاعران برای «شهدای صحرای منا و شهدای صحرای کربلا» مرثیهها و سرودههای حماسی خود را خواندند. این شب شعر نیز مهرماه امسال به میزبانی «انجمن نارنج» در اصفهان و در محل «خانه انقلاب اسلامی» این شهر برگزار شد.
سومین شب شعر مقاومت نیز با عنوان «هر چه فریاد» اواسط آبانماه، مقارن با ایام تسخیر لانه جاسوسی برگزار شد و شاعران سرشناس انقلاب، سرودههای خود را در پاسداشت شهیدان مبارزه با استکبار جهانی در ایران و سراسر جهان، خواندند.
چهارمین شب نیز با عنوان »از سرگذشت» در مردادماه 1396، به شعرخوانی شاعران در ستایش از حماسه شهید محسن حججی، مدافع حرم و شهید بیسر اختصاص داشت.
جلسات «عصر اثر»
این حلقه با هدف طرح و نقد آثار شاعران انقلاب اسلامی و با راهبرد تولید و انتشار نقد و یادداشت بر کتابهای منتشر شده این شاعران و نیز با هدف پرورش مهارت نقد در شاعران جوان راهاندازی شده است. در این مدت، کتابهای شاعرانی چون یوسف علی میرشکاک، علی معلم دامغانی، قادر طهماسبی (فرید)، محمدمهدی سیار، محمدکاظم کاظمی، مرتضی امیری اسفندقه، جلیل صفربیگی، قربان ولیئی، سعید بیابانکی، میلاد عرفانپور، مرتضی حیدری آل کثیر، مرحوم نجمه زارع و بسیاری دیگر مورد نقد و بررسی قرار گرفته و یادداشتهایی جهت انتشار در مطبوعات توسط شرکت کنندگان در جلسات نوشته شده است.
«رادیو شعر و داستان»
«رادیو شعر و داستان» از جمله تولیدات دفتر رسانه موسسه شهرستان ادب است. این رادیو درواقع یک اپلیکیشن با طراحی ساده است که برنامه های صوتی متنوعی برای علاقمندان ادبیات تولید می کند. این نرم افزار کم حجم که برای گوشی های همراه اندروید طراحی شده است پخش کننده برنامه های فرهنگی و ادبی باری مخاطبان شعر و ادبیات داستانی است.
این رادیوی اینترنتی تاکنون برنامه های ادبی مفیدی را برای مخاطبان خود تدارک دیده است که از آن جمله می توان به برنامه های زیر اشاره کرد:
شاعر شنیدنی ست: بهترین پادکست های شعرخوانی شاعران مطرح کشور
خبرخوان ادبی: بررسی اخبار ادبی
خلوت نیمایی: گزارش صوتی درس گفتارهای مرتضی امیری اسفندقه در باب شعر نیمایی
شعر و شماره: گفتگوی تلفنی با شاعران جوان کشور
قاف: بریده هایی از کتاب "قاف" با صدای ویرایشگر کتاب، یاسین حجازی
لذت داستان: گزارش صوتی نشست های ماهانه لذت داستان
آفتابگردان ها: شامل گزارش صوتی جلسات هفتگی حلقه شعر آفتابگردان ها
شهرستان های ادب: برنامه ای برای انعکاس محافل ادبی شهرستان ها
نقطه سرخط: برنامه هفتگی نقد و بررسی کتاب های شعر و داستان،
علاقمندان به ادبیات می توانند برای شنیدن برنامه های این رادیوی اینترنتی به کانال "رادیو شعر و داستان" در تلگرام بپیوندند: https://telegram.me/poemstoryradio
سلام ماه
«سلام ماه» عنوان یکی از برنامه های ماهانه مؤسسه شهرستان ادب است که از فروردین سال ۱۳۹۳ خورشیدی آغاز شده است. در هر ماه، شاعران متولد آن ماه دعوت می شوند، اشعار خود را قرائت می کنند و از آنان طی مراسمی تقدیر می شود. این برنامه در روزهای پایانی هر ماه در ترنجستان بهشت برگزار می شود. علی موسوی گرمارودی، محمدعلی بهمنی، سیمین دخت وحیدی، حمید سبزواری، فاضل نظری، مصطفی محدثی خراسانی و بیوک ملکی از جمله شاعرانی هستند که در این برنامه شرکت کرده اند، خاطرات خود را مرور کرده اند و شعر خوانده اند. همچنین شاعران و نویسندگان مهمان، به صورت نمادین، کیک تولد خود را می بُرند. اجرای این برنامه را محمدحسین نعمتی، شاعر، بر عهده دارد.
دفتر موسیقی
دفتر موسیقی موسسه فرهنگی هنری شهرستان ادب با هدف ترویج موسیقی فاخر و استفاده از موسیقی برای شناساندن ادبیات فاخر و انقلابی به دوستداران فرهنگ تأسیس شده است. این گروه از زمان تأسیس تاکنون (زمستان 1396) بیش از هشت قطعه موسیقی تولید کرده است که «چگونه رهایت کنم»، سروده و دکلمه محمدحسین نعمتی، برای شهدای انفجار هواپیمای ایرباس با موشک آمریکایی، «خلاصه همه بغضهای تاریخم»، سروده و دکلمه علیمحمد مودب، در پاسداشت شهید حاج رجب محمدزاده، «مرز ما عشق است» سروده سیدمحمدمهدی شفیعی، خوانندگی امیرحسین سمیعی، برای مدافعان حرم، «کاغذ باد»، غزلی از محمدحسین نعمتی، با آواز اشکان کمانگری، «قلندر» با شعری از مهدی جهاندار و به خوانندگی بهرام پاییز، همگی با آهنگسازی امیرحسین سمیعی و در نهایت «پشت شیشههای دنیا» با صدای فریدون آسرایی، شعر علیمحمد مودب و آهنگسازی آرمان مهربان، از جمله آنهاست. اغلب این قطعات با استقبال فراوان مخاطبان مواجه شده است. مدیریت دفتر موسیقی شهرستان ادب با امیرحسین سمیعی است.
برخی جوایز کسب شده
«آواز ابابیل»، نوشته مجید پورولی کلشتری، نامزد سیزدهمین جایزه شهید غنی پور و نامزد شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس
«آواز بلند»، نوشته علی اصغر عزتیپاک، نامزد شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس
«باغ در حصار مصائب»، سروده علیرضا رجبعلی زاده کاشانی، تقدیر شده در سی و دومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی و برگزیده بیست و یکمین جشنواره کتاب سال دانشجویی ایران
«برگ ریز»، سروده امیرعلی سلیمانی، تقدیر در جشنواره کتاب سال دانشجویی
«به هم رسیدن در میانسی»، نوشته مهدی کرد فیروزجایی، رتبه دوم در هفتمین جشنواره داستان انقلاب، برگزیده جشنواره سراسری اشراق، برگزیده جشنواره طلوع خرداد
«دخیل هفتم»، نوشته محمد رودگر، رتبه سوم در هفتمین جشنواره داستان انقلاب، برگزیده جشنواره ملی دانشجویی ادبیات داستانی رضوی، برگزیده جشنواره هنر آسمانی
«در آفریقا همه چیز سیاه است»، نوشته ساسان ناطق، چهارمین دوره جایزه ادبی هفت اقلیم و نامزد شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس
«دهلی ستاره بود»، سروده مرتضی امیری اسفندقه، نامزد سی و دومین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی
«دیلمزاد»، نوشته محمد رودگر، برنده جایزه کتاب سال داستان دفاع مقدس، برگزیده جشنواره داستان انقلاب، برگزیده جایزه گام اول، نامزد جایزه کتاب فصل جمهوری اسلامی، برگزیده جشنواره هنرهای آسمانی
«زغال سرخ»، نوشته سید حسین حسینی ارسنجانی، نامزد بخش داستان سیزدهمین جایزه قلم زرین
«زندانی کوچک»، نوشته سیدحسن حسینی ارسنجانی، برنده جایزه اول در چهارمین جشنواره داستان انقلاب
«سال گرگ»، نوشته جواد افهمی، تقدیر شده در چهارمین جشنواره داستان انقلاب
«سکوت کاهگلی»، سروده رضا شیبانی اصل، برگزیده هفتمین دوره جایزه گام اول در بخش شعر کلاسیک
«شاه کشی»*، نوشته ابراهیم اکبری دیزگاه، تقدیر در جشنواره داستان انقلاب، برگزیده جشنواره ملی دانشجویی ادبیات داستانی رضوی، برگزیده جشنواره هنر آسمانی
«صبح بنارس»، سروده علیرضا قزوه، برنده جایزه کتاب فصل جمهوری اسلامی
«عاشقی به سبک ونگوک»، نوشته محمدرضا شرفی خبوشان، نامزد بخش رمان در پانزدهمین دوره جایزه شهید غنی پور و نامزد هشتمین جایزه ادبی جلال آل احمد و نامزد بخش داستان سیزدهمین جایزه قلم زرین
«عید خون»، گردآوری علی محمد مودب، نامزد شانزدهمین دوره کتاب سال دفاع مقدس در حوزه «گردآوری های ادبی»
«غروب پا به ماه»، نوشته کبری موسوی قهفرخی، برگزیده دومین جایزه کتاب سال غزل و تقدیر در سیزدهمین جشنواره قلم زرین و برگزیده هشتمین جشنواره شعر فجر (بخش شعر سنتی)
«قاف: بازخوانی زندگی آخرین پیامبر از سه متن کهن فارسی»، تدوین یاسین حجازی، تجلیل در جشنواره «خاتم»
«کهکشان چهره ها»، سروده علی محمد مودب، نامزد سی و یکمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
«گلفروش مسلمان»، سروده مجید سعد آبادی، اثر برگزیده جشنواره شعر انقلاب و برگزیده جایزه ادبی شهید آوینی و برگزیده هشتمین جشنواره شعر فجر (بخش شعر آزاد) و نامزد کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
«لحظه ها جا می مانند»، نوشته یوسف قوجق، نامزد جایزه قلم زرین و برنده جایزه کتاب فصل و نامزد چهاردهمین جایزه شهید غنیپور
«نامت را بگذار وسط این شعر»، سروده محمدرضا شرفی خبوشان، نامزد شانزدهمین دوره کتاب سال دفاع مقدس
«واژگان واژگون»، سروده محمدرضا طهماسبی، تقدیر شده در سی و دومین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی
«ورمشور»، سروده مرتضی امیری اسفندقه، تقدیر شده در بیست و پنجمین دوره جایزه کتاب فصل
«هزار و یک جشن»، نوشته محمد محمودی نورآبادی، نامزد بخش رمان در پانزدهمین دوره جایزه شهید غنی پور
«شهرستان ادب»، ناشر برگزیده سال ۱۳۹۳، در بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران (جایزه توسط رییس محترم جمهور جناب آقای دکتر حسن روحانی به مدیرعامل موسسه شهرستان ادب اهدا شد)
«وبگاه شهرستان ادب، برنده نشان سرآمد، در دهمین دوره جشنوارۀ رسانههای دیجیتال