پاتریک مودیانو؛ برگزیده نوبلِ ادبیات ٢٠١٤

شهرستان ادب: بنا به اعلامِ آکادمی نوبل، جایزه یک ملیون و صد هزار دلاری نوبلِ ادبیات سال ٢٠١٤ دیروز از میان ٢١٠ نامزد،  به پاتریک مودیانوی ٦٩ ساله رسید. این انتخاب نوبل برای بیشتر تحلیل‎گران و شاید حتی خود پاتریک مودیانو غیرمنتظره بود. چه اینکه در تمام نظرسنجی‎ها نیز «هاروکی موراکامی» ژاپنی و «فیلیپ راس» آمریکایی بیشترین شانس را برای نوبل ٢٠١٤ داشتند. خود مودیانو نیز در نخستین نشست خبری‎اش تاکید کرد: «واقعاً شگفت‌زده شده بودم ... کنجکاوم دلیل کمیته‌ آکادمی را برای انتخابم بدانم».

در صفحه مربوط به پاتریک مودیانو در سایت آکادمی نوبل این جمله به عنوان دلیل تعلق گرفتن این جایزه به مودیانو نوشته است:

 
Prize motivation:
"for the art of memory with which he has evoked the most ungraspable human destinies and uncovered the life-world of the occupation"

انگیزه‎ی جایزه:
به خاطر هنرِ خاطره؛ که پیچیده‎ترین سرنوشت‌های انسان و آشکارترین زیست‎جهان را در دوران اشغال برانگیخته است.

پاتریک مودیانو داستان‎نویس و فیلمنامه‎نویس فرانسوی متولد ١٩٤٥ میلادی در یک خانواده یهودی است. مودیانو گرچه محبوبیت و شهرت جهانی نداشت؛ اما پیش از این جایزه نیز توانسته بود جایزه‎های متعدد ادبی را کسب کند.  باید توجه داشت این جایزه‎ها اکثرا از سوی هم‎وطنانش وخود فرانسوی‎ها به او تعلق گرفته بود. از جمله «جایزه فنئون فرانسه»، «جایزه بزرگ آکادمی فرانسه برای ادبیات»، «جایزه گنکور فرانسه»، «جایزه روژه نیمیه فرانسه»، «جایزه دولتی اتریش برای ادبیات اروپا» و «جایزه دل دوکای انستیتوی فرانسه».

مودیانو نخستین رمانش را در سال ١٩٦٨ با نام «میدان اوتوال» منتشر کرد و به خاطر همین رمان نیز برگزیده دو جایزه‎ی «روژه نیمیه» و «فنئون» شد.

دقت بر چنین مسائلی بار دیگر به ذهن می‎آورد که نویسندگانی که در سکوهای جهانی درخشیده‎اند، پیش از  شهرت و اعتبار جهانی، عموما در سرزمینِ خویش به طور کامل و به نحو احسن مورد حمایت و تشویق قرار گرفته‎اند.

گفتنی است از میانِ ١٠۹ جایزه نوبل ادبیاتی که تاکنون به هنرمندان این حوزه تعلق گرفته، بیشترین جایزه‎ها به خود اروپایی‎ها اختصاص یافته است و از این میان کشور انگلستان و سپس فرانسه بیشترین جایزه‎ها را دریافت کرده‎اند. به نظر می‎رسد آمارهایی از این دست تا حد زیادی به ذهنیتِ «کاملا منصفانه بودن» اینگونه جایزه‎ها لطمه می‎زنند.

از دیگر آثار پاتریک مودیانو می‎توان به «خیابان مغازه‎های تاریک»، «حکم بازرسی»، «این پسر شجاع»، «یکشنبه‎های ماه اوت»، «در کافه جوانیِ از دست رفته»، «ماه عسل» و «افق» اشاره کرد.

یادآوری می‎شود نوبل ادبیات در سال ٢٠١٣ به خانم آلیس مونرو رسید.