یکی از قالبهای نوظهور شعر فارسی «چهارپاره» است که پس از دوران مشروطه رواج یافت و به دلیل استقبال شاعران نواندیش از آن، خیلی زود توانست به یکی از قالبهای پرکاربرد در شعر فارسی تبدیل شود. استفاده از این قالب در دهههای چهل و پنجاه بسیار گسترده بود و شاعران کلاسیکی که از شعر نیمایی گریزان بودند و البته در پی نوجویی در شعر، به سراغ چهارپاره میرفتند. از جمله شاعرانی که آثار موفقی در قالب چهارپاره سرودهاند، «حسین اسرافیلی» است که میتوان گلچینی از اشعارش را در کتاب «رد پای صدا» مطالعه کرد.
پنجره باز است و من از پشت آن
میروم تا خلوتستان خیال
بال میگیرم در آغوش نسیم
مینشینم روی دامان خیال
پنجره تمثیل پیوند من است
با جهانی بیکرانه، بینقاب
میگشایم بالهای جستجو
میکنم سیر جهانی در کتاب
«رد پای صدا» مجموعهای 360 صفحهای است که 126 قطعه از اشعار حسین اسرافیلی در قالبها و موضوعات مختلف را در بر گرفته است. از مثنوی و غزل گرفته تا چهارپاره و رباعی. این کتاب از پنج بخش تشکیل شده است و بخش نخست با حمد و ثنای خداوند آغاز میشود و پس از آن اشعاری در مدح و منقبت رسول اعظم (ص) و امیرالمومنین (ع) آورده شده است. در دومین شعر مجموعه - پیشرو انبیاء- میخوانیم:
روی تو در صبح ازل چون شکفت
تا به ابد حنجره لبّیک گفت
این عَلَم توست که بر دستهاست
مثل نفس، در شریانها رهاست
نام تو در مأذنهها جاری است
شور تو آوازۀ بیداری است...
بخش دوم کتاب اختصاص دارد به رباعیها و در آن میتوان هجده رباعی با مضامین آیینی مطالعه کرد:
در مسلخ خویش، عشق بازی کردند
با خون گلو، حماسهسازی کردند
هفتاد و دو خیمۀ عطشناک، آن روز
با حلق بریده، سرفرازی کردند
«با حماسه آفرینان» بخش سوم کتاب است که اشعار دفاع مقدسی را در خود جای داده است. حسین اسرافیلی از پیشگامان شعر دفاع مقدس است و میتوان او را از بهترینهای این حوزه دانست. بیست شعری که در این بخش حضور دارند، در قالبهای متفاوت میباشند و نخستین آنها پاسدار فردا نام گرفته است:
من و تو از حصار آمدهایم
پایمان، زخمی دویدنهاست
نعشها دیدهایم بر سر دار
چشممان، شرمناک دیدنهاست
بخش چهارم که قسمت اعظم کتاب را تشکیل داده، با نام «بخش آزاد» معرفی شده است. اشعار این بخش موضوع خاصی ندارند و باز هم از تنوع قالب برخوردار هستند. «همراه با انتفاضه» نام بخش پایانی کتاب «رد پای صدا» است و به اشعاری با موضوع مقاومت مسلمانان در کشورهای دیگر اشاره دارد. در این بخش چند شعر با قالب آزاد هم به چشم میخورد. برای مثال، شعری که برای سیدحسن نصرالله سروده شده است:
نامت امنیّت است
امواج سر بر پایت میگذارند
و توفانها
در جنوب چشمانت زاده میشوند...
«رد پای صدا» در سال 1386 توسط انتشارات «تکا» منتشر شده است و در چاپ نخست، 3000 نسخه از آن با قیمت 3600 تومان به بازار کتاب عرضه شده است. حسین اسرافیلی این روزها در بستر بیماری است و ما برای این شاعر متعهد کشورمان، آروزی سلامتی میکنیم.
ای ابرهای مهربان
فرهاد مجنون پیشهام، با تیشهای خوابم کنید
شمعم ولی افسردهام، با شعلهای آبم کنید
ظلمت نشین غفلتم، زنجیری تاب و تبم
همزاد تقدیر شبم، مهمان مهتابم کنید
تا چند این آوارگی، با کوزههای تشنگی
از چشمههای معرفت آیید و سیرابم کنید
دریاتبارم، نیستم همسنگ لبهای کویر
ای ابرهای مهربان، همدوش سیلابم کنید
بحرآشیان همتم، با موجها همصحبتم
دور است این از فطرتم، همخواب مردابم کنید!
سیل آشنای سرکشم، سر سوی طوفان میکشم
تصویر برق و آتشم، در صخرهها قابم کنید
بشکستهام پیمان خود، سجاده آلودم به می
با من خماری تا به کی، تا چند بیتابم کنید؟
ساقی خرابم میکند، زاهد عتابم میکند
یا شیشۀ جامم دهید، یا سنگ محرابم کنید
صفحه 221