برج ‏های بلند حاشا

20 شهریور 1392 01:27 | 0 نظر

| امتیاز: 3.5 با 2 رای

شهرستان ادب: در سالروز حادثه ی عجیب برخورد هواپیمای نظامی با یکی از برج های دوقلوی آمریکا، یادداشتی می خوانید از شاعر گرامی آقای علی داودی در نسبت «شعر» با این واقعه ی سیاسی تاریخی روزگارمان.

حوادثی است که تاریخ را به دو بخش قبل و بعد از خود تقسیم می‏کند به عبارتی به دلیل عظمت و تأثیرگذاری، نوعی مبداء به حساب می‏آید. در عصر کهن گاه حتی کشف یک عنصر یا یک اتفاق به نظر ساده، دهه‏ ها و سده‏ ها بلکه هزاره‏ ها را به نام خود ثبت می‏کردند. هر چه سیر تمدن سرعت بیشتری می‏گیرد به همان نسبت ادوار کوتاه‌تر و متنوع‏تر می‏شود مثلاً جنگ‏های جهانی قرن اخیر یا در مقیاس‏های کوچک‏تر انقلاب‏های کشورها را می‏توان از این دست مبداها قلمداد کرد. در کشور خود ما هم اصطلاح قبل از انقلاب و بعد از انقلاب، موضوعی مشخص است. اما این سال‏ها غرب یعنی آمریکا، به مدد معجزه بزرگ رسانه، حادثه ‏ای را رقم زده است که تا هنوز و تا بعد تبعات آن ادامه دارد.

در تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، برابر با ۲۱ شهریور ۱۳۸۰ هجری شمسی، دوربین‏های خبری تصاویری از حادثه‏ ای مشکوک ضبط کردند که امروز به عنوان بخشی از حافظه تصویری بینندگان موجود است. برخورد پی‏ در پی دو هواپیمای مسافربری به دو برج بلند تجاری در آمریکا و فروریختن دقیق و سینمایی برج‏ها و بلافاصله سخنرانی بوش و بلر و چهره خوشگل بن لادن و حمله به افغانستان و تهدید همه چیز و همه‏ جا! بقیه فیلم علی‏رغم اینکه در طی این سال‏ها چندین سریال از دل آن استخراج کرده ‏اند هنوز هم ادامه دارد.

رسانه‏ ها این فیلم را در اذهان عمومی چنان شاخ و برگی دادند که مثلاً کشتار بی‏ صدای میلیونی مردم عراق در مقایسه با آن محلی از اعراب ندارد.

اگرچه طی سال‌ها به مرور حقایقی از پشت پرده این جنایت برملا شد لیکن هیچ‌گاه نتوانست شانتاژ اولیه را از خاطرها بزداید لذا جهان همچنان گرفتار دروغ بزرگ و تبعات آن ماند. واکنش نسبت به این حادثه امری عمومی بود و کمتر شخص و گروه و جمعی بی‏خیال و مصون از اشتباه از کنار آن گذشت. از سیل تسلیت‏ها و ابراز همدردی‏ ها تا اقدام علیه اولین متهمان و مظنونان. واکنش‏ها به این اتفاق گسترده و شامل انواع دیدگاه‏ ها و عقاید می‏شد برخی چنان اعتقادی و محکم، شواهدی از آیات قرآن می‌آوردند و برخی در سخنان نوسترداموس جستجو می‏کردند البته نظرگاه‏ های اغراق ‏آمیز جالبی هم بود که سر به طنز می‏زد.

بالطبع بخشی از این تأثیر در ادبیات و هنر نمایش داده شد شعرا نیز با شعرهایشان بخشی از این همایش بزرگ را تشکیل می‏دادند که درباره 11/9 با گریه و الفاظ تاسف‏آمیز از قهرمانان و گاه با خشم و اندوه از قربانیان آن یادکردند. وفور و گستردگی شعرهای برای 11 سپتامبر، می‏تواند انگیزه خوبی یادگیری زبان انگلیسی باشد. این شعرها انعکاس طبیعی جهان ادبی بود که بر این خبر دل می‏سوزاند. هرچند به واسطه شعبده رسانه‏ها و القای طراحان عملیات، کمتر ذهن هوشمندی قادر به دقت و کشف اصل واقعه بود.

اما آمریکا پیش از این هم موضوع شعر بوده است در واقع از همان روزگار کشف این قاره بزرگ تا جنگ‏های داخلی و اتحاد و استقلال و رسیدن به کشوری با نام آمریکا، همیشه و همیشه در این گوشه دنیا مسائل کلان تمدن نوین رقم خورده و ناگزیر در شعر رخ نموده است.

ایالات‌متحدهٔ آمریکا کشوری در آمریکای شمالی، در سال ۱۷۷۶ میلادی در پی اعلام استقلال و اتحاد ۱۳ مستعمرهٔ سابق بریتانیا شکل گرفت. آمریکا پس از حضور در جنگ‌های جهانی اول و دوم، قدرت و ابرقدرتی خود را در جهان گسترش داد.

به نسبت و به موازات آشکار شدن چهره واقعی و ماهیت این کشور، شعر ضد آمریکایی نیز گسترش‌یافته و امروزه بخش بزرگی از شعر جهان را به خود اختصاص داده‏اند. این شعرها علیرغم تنوع و تفاوت بستر و پایگاه آن‌ها، وجه مشترکی نیز دارند با عنوان ظلم‏ستیزی!

شاعران، يا بیرون از مرز جغرافیایی آمریکا به آن نگریسته و آنچه در ویترین آمریکا می‏بینند مسائلی دکوری چون ويتنام، بمب اتم، اسرائیل، افغانستان، کندی، برج آزادی، نفت، گوانتانامو و... وال‌استريت است، دسته دوم شاعرانی كه درون جامعه آمريكا را می‏بینند و با مواردی چون اقتصاد، حقوق شهروندی، بیمه، تبعیض و سایر مشکلات داخلی نیز مواجه هستند.

شعر ضد امریکایی، شعر جنگ نيست که آکنده از رجزخوانی، مبارزه‏طلبی و صحنه‏های شلیک و انفجار باشد بلکه عمدتاً شعری افشاگرانه و پرده‌بردارانه از نقاب تزویر است و اعتراضی به استفاده عوام‏فریبانه‏ از ابزاری چون حقوق بشر توسط جنایتکاران آمریکاست. در این شعرها اگر تصویر جنگی هم وجود دارد محض توصیف و تشریح جنایت و غارت است اتفاقاً شعر ضد آمریکا، بیشتر شعری حاصل کار فعالان ضد جنگ است. دیگر اینکه شعر ضد امریکایی شعر فردی نیست. شعری اجتماعی است مملو از اطلاعات روز، اخبار رسانه‏ها و انعکاس حوادث و نقاط عطف تاریخ. ادبیات زنده‏ای شامل همه چیز که محدوده و محدودیت ندارد.
باری، حدیث شاعران و آمریکا چنین است و همچنان خواهد بود. به همین مختصر اشاره درمی‏گذریم که آمریکا در همه جا هست؛ در آفریقا در آسیا در اروپا در عراق در فلسطین در ژاپن. کمتر حادثه‏ای را می‌توان یافت که مستقیم یا غیرمستقیم با او رابطه نداشته باشد. از این رو شعر برای آمریکا نیز در همه جا هست و شاید بیشتر از همه در خود آمریکا. و امیری باراکا یکی از خیل شاعرانی است که با شعری به بهانه 11 سپتامبر سروده است.

«لی روی جونز» شاعر مسیحی آمریکایی که تحت تأثیر مالکوم ایکس مسلمان شده، از مهم‌ترین شاعران سیاه-پوست است. وی شاعری اندیشمند و معترض به سیاست‌های جنگ‏طلبانه آمریکاست که گرفتار بازی‏های تبلیغی و تعصبات ملی نشده و به حادثه 11 سپتامبر به دیده تردید نگریست و با دریافتی جدید، جهت انگشت اتهام را رو به آمریکا گرفت. وی در شعری با عنوان "كسي آمريكا را به آتش كشيد " باعث بحث‏ها و جدل‌های فراواني در جوامع آكادميك و شعري آمريكا و جهان شده است.

شعر "كسي آمريكا را به آتش كشيد" درباره وقايع تروريستي 11 سپتامبر 2001 و مسائل پشت پرده اين حمله تروريستي به برج‌های دوقلوي تجارت جهاني در نيويورك است. اين شعر كه ماهيتي ضد صهيونيستي دارد، با حمله به صهیونیست‌ها، رییس‌جمهور سابق ایالات‌متحده آمريكا و نخست‌وزیر رژيم صهيونيستي را عاملان اصلي اين حمله مي‏داند و آن‌ها را به اطلاع از این واقعه متهم مي‏كند.

باراکا با موشکافی فرهنگ آمریکا پرده از این راز بر می‏دارد که از ماست که بر ماست چرا که ما (آمریکا) خودمان جنگ و کشتار را به همه جهان صادر کردیم. در واقع تروريسم ريشه در استعمار آمريكايي‏ها دارد و به هیچ‌وجه موضوعي جديد نيست كه به مسلمانان، اعراب و يا افغانی‌ها مرتبط باشد. باراکا با توسل به نمادهای تاریخی و عینی جهان مقاومت از شرق تا غرب، آمریکا را به عنوان مهاجم بزرگ معرفی می‏کند.

همان طور که دولت آمریکا یازده سپتامبر را بهانه سرکوب مسلمانان و حمله به ایلام قرار داده، باراکا نیز به بهانه شعر 11 سپتامبر با طرح سؤالاتی پرشمار تمامي حرکت‌های استعماري و نژادپرستانه در طول تاريخ عليه سیاه‌پوستان و سرخ‌پوستان ساكن آمريكا، آفريقايي‏ها، آسيايي‏ها و مردم اهل آمريكاي جنوبي را زیر سؤال برده و محكوم مي‏كند و به وجدان بشری در قبال این توطئه تروريستی هشدار می‏دهد.

علی داودی شعر ضدآمریکایی