شهرستان ادب: زندگی متفاوت و دیگرگونه‌ی هریت و دیوید محوریت رمانی است از خانم دوریس لسینگ که در سال 2007 برنده جایزه نوبل ادبی شد و اسباب آن را فراهم کرد که این نویسنده برای مردمی که کشورشان، ایران؛ زادگاه اوست، کمی نام آشنا گردد. دوریس لسینگ، نویسنده‌ی رمان «فرزند پنجم» در سال ۱۹۱۹ از پدر و مادری انگلیسی به دنیا آمد. او در ایران (کرمانشاه) دیده به جهان گشود و تا شش سالگی در این کشور زندگی کرد. سال 1925 سال ترک زادگاه به سمت زیمبابوه بود؛ جایی که دوریس در آنجا به مدرسه‌ی راهبه‌ها رفت؛ ترک تحصیل کرد، پرستار خانگی شد و در نهایت پایش به عرصه‌ی سیاست باز شد. لوریس لسینگ پس از دو ازدواج ناموفق به همراه پسرش راهی لندن شده و در آنجا اقامت گزید.
«فرزند پنجم»، شرح زندگی زوج جوانی است به نام‌های هریت و دیوید که در یک میهمانی با هم آشنا شده و در یک لحظه حس می‌کنند برای هم ساخته شده‌اند.
زوجی که خود را متفاوت از دیگران می‌دانند و می‌خواهند زندگی شادمانه‌ای برای خود بسازند لذا تلاش می‌کنند خانه‌ای با اتاق‌های متعدد و بچه‌های زیاد و میهمان‌های فراوان داشته باشند تا به آسایش حقیقی دست یابند. در این میان نارضایتی اطرافیان را به خاطر این تصمیم نه چندان منطقی بر خود هموار می‌کنند و بدون توجه به مشکلاتی که برای اطرافیان ایجاد کرده‌اند؛ نظیر اخذ کمک مالی از پدر دیوید و همراهی مادر و خواهرانشان در نگهداری از کودکانی که پشت سر هم در فاصله‌ی کمی به دنیا می‌آیند، رؤیای خود را پی می‌گیرند.
همه چیز تا پیش از به دنیا آمدن فرزند پنجم خانواده؛ بن، مطابق برنامه پیش می‌رود اما به ناگاه کودکی به دنیا می‌آید که به دلیل مشکل ژنتیکی؛ غیراجتماعی، پرخاشگر و ناآرام است و همین مسئله به پیکره‌ی خانواده ضربه‌ای سنگین وارد میکند.
«فرزند پنجم» که سی و پنجمین کتاب خانم دوریس لسینگ، نویسنده انگلیسی تبار است در ژانری متفاوت نگاشته شده است. هرچند پیش از این، لسینگ توانایی خود را در نگارش انواع ژانرهای نگارشی به نمایش گذاشته بود اما وحشت نهفته در این کتاب رئال موجب شد که نشریه‌ی آبزرور این رمان را ششمین رمان برتر ژانر وحشت قلمداد کرده و آن را هم ردیف کتابی چون دراکولای برام استوکر قلمداد کند؛ حال آنکه وحشت نهفته در «فرزند پنجم»، وحشتی زاییده‌ی جهل و ناامنی است و در قالب مسائل عادی و رئالیستی به مخاطب تلقین می‌شود.
فتح الله بی‌نیاز در نقد این کتاب نوشته است: این رمان فاقد بستر است. سطر آخر صفحه آخر كتاب، پايان آن نيست. براي خواننده مشخص نمي‌شود كه «بن» چه مصيبتي براي خانواده و جامعه به بار مي‌آورد. پرش‌هاي زماني کتاب به شكلي ناگهاني و معمولاً هنري صورت گرفته است؛ نه خواننده را غافل مي‌كند و نه او را با كمبود و حذف - در همان چارچوب قراردادي متن - مواجه مي‌سازد. «فصل پنجم» فصل‌بندی ندارد و از انتخاب عنوان برای فصل‌ها نیز محروم است؛ درست شبیه روند طبیعی در زندگی. گویی نویسنده خواسته است مخاطب را در یک روند کاملاً رئالیستی با خودش همراه کند و بعد به شیوه‌ای هنرمندانه به او نشان دهد که چگونه یک اتفاق ساده می‌تواند زندگی را دستخوش جزر و مد کرده و سراسر آن را دگرگون سازد.
مؤلف کتاب فرزند پنجم در مصاحبه‌ای با بیل مویزر می‌گوید: «می‌خواستم برگردانی از افسانه‌ای کهن را بنویسم. می‌دانید در قصه‌های پریان، بیگانه‌ای در گهواره‌ی آدمیزاد پرورش می‌یابد. حالا همچو کسی را بگذارید در یک زندگی متمدن؛ پیداست که این زندگی ویران می‌شود. به این ترتیب بن را آفریدم.»
این کتاب که برای نخستین بار در سال 1989 منتشر شده است؛ از نظر تکنیک ساده و روان است؛ در لایه‌های ظاهری متن هیچ ابهامی به چشم نمی‌خورد؛ حتی به عکس، داستان خیلی رو آغاز می‌شود. لسینگ در این باره می‌گوید: «مردم همیشه پیام و چیزهایی در کتاب می‌بینند که مقصود من نیست. وقتی این رمان را می‌نوشتم، روزنامه‌نگارها گفتند: این داستان در مورد وضعیت فلسطین است یا بی‌شک درباره‌ی تحقیقات ژنتیک است. ولی من مدام می‌گویم: نه، نه. این داستان است و من هم داستان‌سرا هستم ... من سراغ استعاره نمی‌روم.»
«فرزند پنجم» که چاپ ششم آن، از سوی انتشارات ثالث و با ترجمه‌ی مهدی غبرایی روانه‌ی بازار نشر شده است، قدرت بالایی در جذب مخاطب دارد. روزنامه‌ی ساندی تایمز در این‌باره می‌نویسد: «قدرت لسینگ در جذب و قانع کردن خواننده از ابتدای این اثر مشهود است ... فرزند پنجم کتابی است که تمام وجود شما را غرق در وحشت میکند، اما در عین حال نمیتوانید تا پایان داستان این کتاب را روی زمین بگذارید.»
دوریس لسینگ در طول مدت نویسندگی خود در ژانرهای مختلفی دست به قلم شده است اما آثار او را به طور کلی می‌توان در سه دسته قرار داد؛ نخست آثاری با درون مایه اجتماعی که از مکتوبات وی از سال 1944 تا 1956 را شامل می‌شود و مربوط به دوران جوانی نویسنده است. دسته دوم که مهم‌ترین دوران نویسندگی لسینگ است؛ شامل آثار روان‌شناختی اوست و نهایتاً آثار علمی تخیلی و ترسناک او که بیشتر به بعد از سال‌های پس از 1969 بازمی‌گردد.
کتاب فرزند پنجم که در سال 1989 منتشر شده است؛ هرچند در وهله نخست در رده‌ی داستان‌های ترسناک قرار می‌گیرد اما بدون شک درون‌مایه‌ای اجتماعی و روان‌شناختی دارد و در واقع کنکاشی درباره نهاد خانواده، فروپاشی ساختارهای اجتماعی و جایگاه کودکان نابهنجار در اجتماع محسوب می‌شود. دوریس لسینگ در این کتاب؛ با مهارتی مثال زدنی و بدون درگیر شدن در پیچ و تاب‌های تتوضیحات علمی و توجیه‌های روان‌شناسانه، وجود بن را به مثابه واقعیتی مسلم به خواننده ارائه میکند؛ کودکی که گاه تنها از مسئله‌ی بیش‌فعالی رنج میبرد و گاه به عنوان شیطانی مسلم، آرامش خانوادگی را به سخره گرفته و خیال باطل خوش‌بختی را بر آنان حرام میکند.
فرزند پنجم که با قیمت 6500 تومان از سوی نشر ثالث منتشر گردیده است؛ قصه‌ای ناتمام است. به صفحات آخر کتاب که برسید حس میکنید داستان میتوانسته ادامه داشته باشد؛ و همین‌طور هم هست. نویسنده در سال 2000 میلادی دنباله‌ای بر کتاب فرزند پنجم نوشته است که با نام «بن در جهان» منتشر شده و زندگی بن را از سن هجده سالگی به بعد به تصویر می‌کشد.