گفت‌وگو با علی داوودی به بهانه تالیف شناختنامه گرمارودی

تدوین شناخت‌نامه از شاعران و نویسندگان معاصر کشورمان از جمله کارهای با ارزشی است که موسسه شهرستان ادب با کمک شاعران و نویسندگان مطرح جوان این کار را در دست دارد و چند عنوان از مجموعه این شناخت نامه‌ها تقریبا به مراحل پایانی رسیده است. علی داودی هم یکی از شاعران و نویسندگان این مجموعه است که نوشتن شناخت نامه علی موسوی گرمارودی را در دست دارد. برای آگاهی از کم و کیف تالیف این شناختنامه، اینکه در چه مرحله‌ای قرار دارد، اهمیت نوشتن شناخت نامه در ادب فارسی و همچنین ضرورت نوشتن شناخت نامه درباره شخصیت موسوی گرمارودی داودی را یافتیم و با او سخن گفتیم. این مصاحبه که به شخصیت گرمارودی و کارهای او در ادب فارسی می‌پردازد، به شرح زیر است:

**از جنبه‌ای مختلف می‌توان به شخصیت و کارهای گرمارودی پرداخت

* فارس: نوشتن شناختنامه موسوی گرمارودی در چه مرحله است؟
* داودی: مطالب گردآوری و نوشته شده است فقط یک قسمتی از مصاحبه با استاد مانده اما بقیه مطالب مورد نیاز کتاب گردآوری و تنظیم شده است و به صورت کلی می‌توان گفت فقط مراحل فنی تدوین کتاب باقی مانده است.

* فارس: اگر بخواهید ویژگی خاص و منحصر به فردی برای این شناختنامه نسبت به دیگرشناختنامه‌ها بشمارید، چه برای گفتن دارید؟
* داودی: نگاهی که جوان و پیر به این شخصیت دارد، یکی از مسائل مهمی بود که من روی آن تمرکز کردم. تاکنون کارهای زیادی درباره گرمارودی انجام شده است، عده‌ای روی شخصیت وی کار کرده‌اند و عده‌ای هم روی آثار ایشان و عده دیگری هم مشخصا روی کتاب‌هایی که از گرمارودی منتشر شده متمرکز شده‌اند و چون حوزه‌های کاری وی گسترده است و از جنبه‌های مختلف می‌شود به شخصیت و کارهای او پرداخت به همین دلیل من خیلی از چیزها و مسائل را در کتاب نیاوردم.

**بیشتر توجه ما روی بعد شعر و شاعری گرمارودی بوده است

*فارس: پس تمرکز شما در نوشتن شناخت نامه بر چه وجهی از شخصیت گرمارودی بوده است؟

*داودی: ببینید اگر دقت کنید در آثار گرمارودی می‌بینید که گفته‌های وی خودش حوزه گسترده‌ای است که پایان نامه می‌شود یا مصاحبه‌هایی که با افراد یا روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های مختلف انجام داده آن قدر متنوع و زیاد است که روی همین‌ها هم می‌شود کار کرد. یا اینکه گرمارودی داستان‌های قرآن را نوشته، مترجم قرآن است و این هم بخش مفصلی از کارهای او را تشکیل می‌دهد که باید مفصلا پرداخت و من درباره داستان‌های قرآنی به صورت گذرا پرداخته‌ام  و روی این قسمت خیلی مانور داده نشده چون موضوع اصلی کار من نبود. بیشتر توجه ما روی بعد شعر و شاعری گرمارودی بوده است.

**به قصیده‌های گرمارودی کمتر پرداخته شده است

* فارس: به بعد شعر و شاعری گرمارودی چگونه پرداخته‌اید آیا دست بندی این شناخت نامه دارد؟

* داودی: کارهای ایشان دو قسمت است اول قالب‌های نوی شعری که او در این قالب‌ها مثل سپید و نیمایی شعر سروده است که در این بخش‌ها شعر او شاخص است.
بخش دیگر اشعار هم در قالب‌های کهن و قصاید است. البته در این سال‌ها کمتر به این بخش از اشعارگرمارودی به خصوص کمتر به قصیده‌ها پرداخته شده است و ما در این باره مطلب نوشته‌ایم و به بخش قصاید بیشتر پرداخته‌ایم. البته به این نکته هم توجه کنید که شعرهای گرمارودی قبلا به صورت دسته بندی شده منتشر شده است. هم شعرها بر اساس قالب‌های شعری منتشر شده‌اند و هم اشعار به صورت موضوعی چاپ شده است.
مثلا شعرهای مذهبی و عاشورایی گرمارودی در یک کتاب جدا چاپ شده است، قصاید و مثنوی هم جداگانه منتشر شده است. حتی به این نکته هم توجه کنید که در بخش نقد، یک کتاب درآمده که فقط نقدهای گرمارودی است که بر مطالب دیگران نوشته است. حتی اگر از بعد کتاب‌شناسی هم بررسی کنید می‌بینید به دلیل حجم کارهای او کتابشناسی گرمارودی خودش کار زیادی را می‌طلبد اما ما فقط یک سری از کارهای ایشان و آن قسمتی که در ادبیات معاصر تأثیرگذار بوده را بررسی کرده ایم.

**بعد از انقلاب، گرمارودی جزء شاخص‌ترین شاعران ادبیات آیینی است

* فارس: با توجه به اینکه تأکید شما در این شناختنامه، تأثیر گرمارودی بر ادبیات معاصر بوده است، نقش وی را در ادبیات معاصر چگونه ارزیابی می‌کنید؟

* داودی:‌ ادبیات و قالب‌های نو خیلی تحت‌تأثیر فرهنگ غرب بوده حتی در برهه‌ای از زمان کمونیست‌ها هم برای بیان نظراتشان از قالب‌های نوی شعری استفاده می‌کردند و به طور کلی قالب‌های نوی شعر در محافل روشنفکری رشد کرده است عموما الان هم عده‌ای از افرادی که در این قالب‌های نو شعر می‌گویند از ایدئولوژی و این مباحث فرار می‌کنند اما با وجود این فضا اگر شما هر کتابی بگیرید که به بزرگان شعر نو و کارنامه‌شان بررسی پرداخته‌اند حتما نامی از گرمارودی بود و حتی خیلی شاخص‌تر از دیگران نقش و تاثیرش در شعر نو و ادب معاصر دیده می‌شود. بعد از انقلاب هم که ادبیات آیینی وارد ادبیات معاصر ما شد گرمارودی در در این بخش هم از چهره‌های تأثیر‌گذار ادبیات آیینی بود.

* فارس: در مجموع شما برای نوشتن این شناخت نامه چند مصاحبه با گرمارودی انجام دادید؟ این مصاحبه‌ها درباره زندگی‌اش بوده؟ یا درباره آثارش یا درباره شعر و شاعری و ادبیات معاصر؟

* داودی: یک مصاحبه کلی برای این شناختنامه انجام شده که خودش حرف زده و بقیه مصاحبه‌ها را از نوشته‌ها و مصاحبه‌های دوستان استفاده شده که به قدری مصاحبه‌ها زیاد است که همین مصاحبه‌ها کتابی می‌شود و من هم از اینها استفاده کردم البته چون قصد بر این نبود که کتابی با حجم زیاد منتشر شود و همان طور که گفتم در حیطه‌های مختلفی می‌شد درباره گرمارودی کار کرد ولی چون کار شاعری و زندگی شعری او را او مد نظر ما بود مصاحبه‌ها و نوشته‌های در ارتباط با همین بخش را بررسی کردیم.

**در این شناختنامه دو فضای شعری نو و کلاسیک گرمارودی را با هم مقایسه کردیم

* فارس: اگر این کتاب منتشر شود و به دست مخاطبی برسد که پیگیر مسائل شعر و ادب است چه قدر مطالب این کتاب برای این مخاطب نو و جدید است؟

* داودی: در کتاب یک سری مطالب آمده که قبلا هم بوده است اما یک وجه قضیه نگاهی است که ما به مطالب و شناختنامه داریم.علی‌رغم همه اینها ما مسائل نوتری هم داریم مثل همان فضای شعر کلاسیک ایشان و بعد در این شناختنامه آمده‌ایم دو فضای شعری نو و کلاسیک وی را با هم مقایسه کردیم و نکته جالب آن این است که این دو قالب از زبان یک شاعر بررسی شده است و این کار جدید است. به هرحال درصدی از مطالب نو هست اما تکرارهایی هم دارد.

**کارهای زیادی می‌شد و می‌شود درباره گرمارودی انجام داد

* فارس: سؤال آخرم درباره فلسفه شناختنامه نوشتن است، آن را چگونه تبیین می‌کنید و چرا شناختنامه نوشته می‌شود و چرا سراغ نوشتن شناختنامه شاعران می‌روید که در ادب معاصر مؤثر رفته شده است؟

* داودی: نوشتن شناختنامه کار جدیدی نیست. نمونه قدیمی‌تر و کلاسیکش هم تذکره‌نویسی است که قبلا نوشته می‌شد. درباره شاعران دیگر هم در ادبیات معاصر این کار شده بود در قالب‌های مختلف هم کارش شده است. البته به این بخش قضیه هم نگاه کنید که شهادت دونفر به مسلمانی یک نفر، مسلمانی او را ثابت می‌کند چه برسد به فردی با اینهمه آثار و کتاب و ادبیات قابل ملاحظه.
به طور کلی می‌توانم بگویم از جمله کارهایی که امروز برای گرمارودی می‌شد انجام داد همینشناختنامه بود و کارهای زیادی می‌شد و می‌شود درباره گرمارودی انجام داد اما دنبال کار پرحجم نبودیم. ما دنبال بررسی تأثیر وی بر شعر و ادب معاصر و  آن هم یک بررسی اجمالی بوده‌ایم.

منبع :

خبرگزاری فارس