فقیری، نقطۀ عطف ادبیات اقلیمی ایران | معرفی مجموعه‌داستان «فاطو و پری دریایی»

شهرستان ادب به نقل از روزنامۀ وطن امروز: کمتر علاقمندی به ادبیات بومی ایران است که با نام «امین فقیری» آشنا نباشد. امین فقیری متولد 1323 در شیراز است. فعالیت‌های ادبی او عمدتاً در حوزۀ تئاتر، روزنامه‌نگاری و نگارش داستان و رمان است. فقیری که در سال 1376 جایزۀ بیست سال داستان‌نویسی را به همراه محمود دولت‌آبادی کسب کرد، در سنّ بیست‌وچهار سالگی اولین مجموعه‌اش به نام «دهکدۀ پرملال» را به چاپ رساند. او در دهکدۀ پرملال از سوژه‌هایی نوشت که آنها را از نزدیک درک کرده بود؛ زیرا این کتاب حاصل تجربیات نویسنده در روستاهای شیراز و کرمان به عنوان نیروی سپاهی دانش بود. دهکدۀ پرملال چه در دورۀ قبل از انقلاب و چه بعد از آن بارها تجدید چاپ شد.

فقیری از نویسندگان مکتب ادبی جنوب به شمار می‌آید. یکی از ویژگی‌های هنری در داستان جنوب، استفاده از زبان ساده و بیان صمیمانه است. این نوع سادگی و صمیمیت بیش از هر چیز مدیون انتخاب شخصیت‌ها از بین مردم عادی جنوب است که از قدیم گرما و بی‌آلایشی و صمیمیت جزء جدانشدنی فرهنگشان بوده است. شخصیت‌های فقیری طبیعی‌ترین عبارات را در گفتگوهای خود به کار می‌برند و به گویش بومی خود پایبندی دارند. این پایبندی بدون افراط و تفریط تا جایی پیش می‌رود که گاهی مخاطب در نیمۀ خوانش حس می‌کند مشغول خواندن داستان با لهجۀ شیرازی است!

تا امروز از امین فقیری حدود بیست جلد اثر رمان، داستان کوتاه و نمایشنامۀ چاپ شده وجود دارد. از آنجا که حجم آثار چاپ‌شدۀ این نویسنده بسیار زیاد است، اخیراً انتشارات «شهرستان ادب» گزیدۀ آثار او را در قالب مجموعه‌داستان «فاطو و پری دریایی» به چاپ رسانده است. در این کتاب برخی داستان‌های مجموعه‌های دهکدۀ پرملال، کوفیان، من و محمد فری و دیگر آثار فقیری آمده است.

آنچه مهم است اینکه فقیری در دورۀ ادبیات متعهد زیسته است. ادبیات دهه‌های سی و چهل و پنجاه که ستاره‌های درخشانش در آسمان ادبیات ایران تکرارناشدنی هستند. پس پربیراه نیست اگر کتاب فاطو و پری دریایی را یک سفرۀ رنگین و وسوسه‌انگیز از آن دوران بدانیم. سفره‌ای که مخاطبش را دعوت می‌کند تا غذای مورد علاقۀ طبعش را از آن برچیند! خوانندۀ فاطو و پری دریایی می‌تواند سراغ قصه‌های متعدّد روستایی این کتاب برود و همراه راوی، روستا را با تمام بومش، زبانش، معماری و لباس و غذای محلی‌اش و ساختار اجتماعی‌اش مزه کند. می‌تواند با انتخاب «با باران ببار»، «علم» و «گربه‌ها» تأثیرات جنبش روشنفکری در نویسندگی ایران را بهتر درک کند. می‌تواند با خواندن "کوچه باغ‌های اضطراب" و "غم‌های کوچک" از شیوۀ "من نویسی" که جلال آل احمد بنیانگذاری کرد لذت ببرد.

می‌تواند سراغ داستان‌های افسانه‌ای جنوب ایران برود و با خواندن فاطو و پری دریایی یاد ناخدای لنج شکستۀ «سوترا»ی سیمین دانشور برایش زنده شود. می‌تواند «دو چشم خندان» را انتخاب کند و ذهنش پرواز کند به «چرا دریا طوفانی شد» صادق چوبک و درونمایۀ هردو داستان «جهل عامل فلاکت مردم» را با همۀ وجود لمس کند و با خواندن «عَلَم» و «زاهدان» تکرار کند و تکمیل کند لذت‌های نابش را از پرسه در حال‌وهوای قلم نویسندگان شیراز و بوشهر، این دوقلوهای جدانشدنی ادبیات ایران!