به گزارش خبرنگار مهر، مراسم افتتاح دفتر ادبیات فارسی‌زبانان حوزه هنری صبح امروز چهارشنبه دوم مردادماه با حضور محسن مومنی‌شریف رئیس حوزه هنری، افتخار عارف رئیس موسسه فرهنگی اکو و جمعی از شاعران ایرانی، افغان و تاجیک در تالار اوستای حوزه هنری برگزار شد.
در این مراسم، افتخار عارف رئیس موسسه فرهنگی اکو در سخنانی اظهار داشت: من به کشورهای مختلف جهان سفر کرده‌ام و در مجامع فرهنگی زیادی حضور داشتم، ولی حضورم در این جمع که در آن شاعران حضور دارند کیفیت دیگری دارد. می‌دانم که شاعران هرکجا که باشند با یکدیگر در حال رقابتند با این حال دوست دارم که در بین شاعران باشم و با آنها زندگی کنم.
وی ادامه داد: من در زمانی که مسئولیت فرهنگستان زبان و ادبیات اردو در پاکستان را بر عهده داشتم به دعوت آقای دکتر حداد عادل چند بار به ایران سفر کردم، اما هر دفعه شاعران و ادیبان ایران را می‌بینم بیشتر دوست دارم که در میان آنها باشم.
عارف ادامه داد: من در کشورهای مختلف جهان موسسات فرهنگی زیادی را دیدم اما در هیچ کجا مانند ایران چنین پیشرفتی در ایجاد نهادهای فرهنگی وجود نداشته است و موسساتی مانند فرهنگستان، زبان و ادب فارسی، موسسه دهخدا و جایی که امروز در آن حضور داریم نمونه نداشته است.
رئیس موسسه فرهنگی اکو ادامه داد: ترجیح نخست هر شاعر و نویسنده‌ای استفاده از قلم و کار با آن است. من هم قلم را امانتی از جانب خداوند می‌دانم که در اختیار ما قرار گرفته و ما مسئولیم با آن به مردم خدمت کنیم و در راه حل مشکلات و محرومیت‌ها از آن بهره ببریم.
عارف ادامه داد: زبان فارسی زبان محبت و عشق است و به همین خاطر در جهان خیلی زود پذیرفته می‌شود. من می‌پذیرم که زبان فارسی تا چند سال پیش در شبه قاره زبان اصلی بود و حتی نخستین کتاب عرفانی در شبه قاره هند که کشف محجوب الهجویری است به زبان فارسی نوشته شده. می‌دانم که زبان اردو بیش از 30 درصد عباراتش فارسی است و بیشترین شاعران پاکستانی هم شعرشان به زبان فارسی است و امیدوارم با چنین مرکزی راه برای ارتباط این کشورها و زبان‌ها بیش از پیش گشوده شود.
لزوم حمایت ویژه از ادیبان مهاجر افغانستان
در ادامه ایران مراسم محمدکاظم کاظمی، شاعر مهاجر افغانستان نیز در سخنانی اظهار داشت: زبان فارسی در افغانستان در معرض تهاجم شدیدی قرار دارد و متولیان کشور من هم چندان علاقه‌ای به آن نشان می‌دهند و به همین خاطر ضرورت پرداختن به آن به شیوه‌های دیگر بسیار احساس می‌شود.
وی ادامه داد: در افغانستان امروز تنها اهالی ادب هستند که فارسی را حفظ می‌کنند و سیاسیون چندان علاقه‌ای به حمایت از آن ندارند، به همین خاطر عنایت به شعر و ادبیات افغانستان ضروری است. می‌دانیم که جمع زیادی از مهاجران افغان نیز در سال‌های گذشته از جمله ادیبان افغانستان بوده‌اند و میان زبان فارسی در ایران و افغانستان ارتباطی وجود دارد که انتقال تجربیات مشترک آنها به یکدیگر نیازمند ترجمه نیست. الان 80 درصد آثار موجود در کتابفروشی‌های افغانستان چاپ ایران است و در کنار آن علاقمندان به زبان فارسی افغان در شهرهای مختلف ایران مانند مشهد و قم و تهران کانون‌هایی دارند که در آن به توسعه زبان فارسی مشغولند، اما مهاجران افغان به ویژه ادیبان افغانی مهاجر بسیار بی‌پناهند تا جایی که بسیاری از آنها ناچارند از ایران نیز به کشورهای دیگر مهاجرت کردند و این به معنی آن است که باید عنایت و حمایت ویژه‌ای از آنها به عمل آید.
فارسی لیاقت تبدیل شدن به یک زبان علمی را داراست
رستم وهاب‌نیا شاعر تاجیکستانی نیز دیگر سخنران این مراسم بود. وی با اشاره به فعالیت‌های علیرضا قزوه در تاجیکستان گفت: ذخایر زیادی در ارتباط با زبان فارسی در تاجیکستان نهفته است که باید کشف و شناسانده شود و به همین خاطر کار امروز و ایجاد این دفتر یک غنیمت است.
وهاب‌نیا افزود: زبان فارسی در هند و شبه قاره یک زبان نو، پاک و غنی است. در اشعار اقبال و امیرخسرو دهلوی و حتی بیدل اصطلاحاتی از فارسی وجود دارد که در زبان مردم ما جاری است، اما از نوشتار ما دور افتاده است. خیلی از آن اصطلاحات تاجیکی و ریشه در فارسی سره دارد و جا دارد برای کشف و توجه به آنها کار جدی صورت بگیرد.
وی ادامه داد: فارسی پیمانه اندیشه‌های بزرگ است و خارج از محدوده کشورهای فارسی زبان خیلی‌ها دوست دارند زبان فارسی را زبانی مختص به ادبیات معرفی کنند، اما من بر این باورم زبانی که در تمام شئونات زندگی یک قوم وارد نشود و آن را به شکوفایی نرساند، نمی‌تواند بر آن قوم تاثیر بگذارد. برهمین مبنا فارسی نه تنها از انگلیسی و روسی کمتر نیست بلکه لیاقت تبدیل شدن به یک زبان علمی جهانی را داراست و فرهنگستان زبان فارسی ایران این مسئله را به اثبات رسانده که در نظام فکری بشر امروز چیزی وجود ندارد که نتواند در قالب فارسی بگنجد.
وی همچنین گفت: زبان فارسی زبان تحمیلی نبوده است و با عشق پذیرفته شده و با همین مبناست که امروز فرانسوی‌ها و روس‌ها نیز فارسی یاد می‌گیرند تا بتوانند منابع موجود درباره این زبان را با زبان اصلی بخوانند. امروزه امکان احیای زبان فارسی به صورت پویا وجود دارد و تنها نیازمند حمایتی است که امیدواریم از آن به عمل آید.
در پایان این مراسم محمدحسین جعفریان مسئول دفتر ادبیات فارسی زبانان حوزه هنری به سخنرانی پرداخت.
وی با بیان اینکه فعالیت در حوزه ادبیات فارسی زبانان در حوزه هنری به آغاز فعالیت این دفتر باز نمی‌گردد، گفت: در سال‌های قبل هم حوزه هنری در این حوزه فعال بود ولی کمابیش از آن نامی برده نمی‌شد. یادم هست دو دهه قبل زمانی که دفتر ادبیات و هنر مقاومت در حوزه آغاز به کار کرد 40 عنوان کتاب با موضوع خاطرات سال‌های جهاد در افغانستان چاپ کردیم که موجب شد وزارت ارشاد ما را ناشر برتر کشور در این حوزه معرفی کند و خوشحالم که امروز دوباره آن دغدغه‌ها بالفعل می‌شود.
وی ادامه داد: آقای قزوه به حضور زبان فارسی در کاشغر چین اشاره کردند. جالب است بدانیم که در این منطقه 15 میلیون فارسی‌زبان زندگی می‌کند. من حتی در قلب اروپا، در تیرانا به زیارت مزار شاعر ملی آلبانیایی تبارها رفتم که در نقد شعر فارسی کتاب دارد و مجموعه آثار و اشعارش به زبان فارسی تالیف شده است.
جعفریان ادامه داد: کلونی‌ها و تجمعات فارسی زبان‌ها در دنیا چشم به ما دارند. دفتر ادبیات فارسی زبانان امروز مانند یک نهال است که باید از آن حراست کنیم. من پیش از این جلسه با سرکنسول افغانستان در مشهد صحبت می کردم و قبل از آن هم با بسیاری از مقامات افغان و تاجیک در ایران صحبت می‌کردم، همگی از ایجاد این دفتر بسیار خوشحال شدند و آن را روزنه امیدی می‌دانستند. من هم بر این باورم که اگر قرار به کار کردن باشد این دفتر به اندازه یک وزارتخانه برای کار امکان دارد.
این شاعر و نویسنده در ادامه به موضوع وفور واژه‌های دوگانه در فارسی و تبدیل لهجه‌های مختلف فارسی به گویش اشاره کرد و گفت: باید به سمت تدوین فرهنگی برویم که لغات با معنی مشابه در هر سه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان با یک عبارت به کار گرفته شود.
وی افزود: در دفتر ادبیات فارسی زبانان و در ابتدای کار به سمت چاپ و توزیع آثار مشترک میان ادیبان سه کشور خواهیم رفت و مجله‌ای را نیز منتشر می‌کنیم که آثاری از تمام آنها را در خود شامل شود.
جعفریان در پایان گفت: سرود ملی پاکستان 13 بیت دارد که تنها یک کلمه از آن فارسی است، در کنار آن من اسنادی را دیدم که در آن عنوان شده یکی از دلایل مهدورالدم شدن مرحوم برهان الدین ربانی و شهادتش در افغانستان به کار بردن عبارت «دانشگاه» به جای عبارت «پوهنتون» در یکی از سخنرانی‌هایش بوده است. این در حالی است که در کشور افغانستان قانونی تصویب شده که باید تمام مکاتبات به زبان اردو باشد. ما در چنین شرایطی امید داریم که بتوانیم به توسعه اشتراکات ما در حوزه زبان فارسی بپردازیم.