شهرستان ادب: میخواستیم درباره ی اتفاقی که درباره ی آقای تابش افتاده و در کل به بحثی پیرامون این اتفاقات و مشکلات بپردازیم و نظر شما را بدانیم. حتما این قضیه برای شما هم جالب بوده است. از شما میشنویم.
من آقای تابش را بالای بیست سال است که میشناسم. یعنی زمانی که در اصفهان دانشجو بودم در انجمن کمال که خیلی مشهور بود، من ایشان را آنجا دیدم. با یک سری از بچّه هایی از افغانستان که در آنجا درس میخواندند، من جمله محمدشریف سعیدی که شاعر بسیار توانایی میدانم ایشان را در حوزه ی شعر؛ حالا چه شعر مذهبی و چه شعر در موضوعات مختلف. و بحثم این هست که کسی که دارد به زبان فارسی خدمت می کند؛ حالا چه شاعر است و چه نویسنده است و چه روزنامه نگار است و چه در رسانه کار میکند، ما نباید خیلی کار به این داشته باشیم که به کدام ملّیت وابسته است. چون او دارد به زبان فارسی خدمت میکند و کسانی که به زبان فارسی در دنیا تکلم میکنند نسبت به جمعیت جهان خیلی نیستند. یک شاعر حکمِ یک رسانه را دارد در حراست و حفاظت از زبان فارسی. من میگویم این آدم، تابش و تابش ها، با این توانایی، کشور ما باید به طور ویژه حمایت کند. یعنی این آقا این توانایی را دارد که از اینجا برود کشور خودش و یا کشورهای دیگر و زبان فارسی را تبلیغ کند. ببین، این مشابه این است که یک ایرانی حالا در یکی از دانشگاه های افغانستان بخواهد درس بخواند و علاقه مند باشد و به او اجازه ندهند. هیچ فرقی نمیکند. یعنی ما چه موضعی در مقابل آن میگیریم؟ هر دو به هر حال خوب نیست. کسی که به شکلهای مختلف دارد به زبان فارسی خدمت میکند باید کمک کرد. یعنی من نظرم این است که آقای تابش باید جذب بشود، باید تشویق بشود، باید حتی حمایت مالی و معنوی بشود؛ و وقتی که فارغ التحصیل شد از او تعهد بگیرند که چندین سال در ایران بمان و فارسی درس بده. ببینید بعضی واژه ها و دستوالعمل های زبانی ما با افغانستان مشترک است و بعضی ها هم مشترک نیست.
یک جاهایی باید اصلا از زبان و واژگان آنها و دستور زبان آنها یاد بگیریم.
بله. ما میتوانیم با هم تبادل واژگانی داشته باشم. مثلاً با تاجیکستان هم همینطور. چون فارسی زبانان عمده ی جهان ما هستیم دیگر. یک تعداد از واژه ها را ما نداریم که آنها دارند و یک تعداد را آنها ندارند که ما ایرانیها داریم. یعنی وجود یک شاعر که به تعبیر نیما یوشیج به کلمات خدمت میکند، میتوان با ترددش در این دو کشور بسیار خدمت کند به زبان فارسی. ما باید اینها را به طرق مختلف حفظ کنیم. نه اینکه این برخورد را با آنها داشته باشیم. من یکی از منتقدین نسبت به این اتفاق هستم و یکی از کسانی هستم که خیلی هم تعجّب کردم از خواندن این خبر و خیلی هم ناراحت شدم. حالا از هر کسی حرف ما را میشنود و مسئول است تقاضا می کنیم که آقای تابش را برگردانند و از او دلجویی کنند. نه تنها به کار بگیرند او را بلکه او را بورسیه کنند و به صورت ویژه حمایت کنند. چون ایشان با دیگران تفاوت دارد.
ما توی ایران چندین بار از این تجربه های تلخ از این خداحافظی ها را داشته ایم و شما هم دیده اید و از نزدیک خبر دارید.
بله، چندتای آنها که اصلاً از دوستان نزدیک خود من بودند متأسفانه و اینها بد است دیگر. هر کدام از اینها مخاطبان فراوانی در ایران داشتند و دارند. یعنی ببینید، یک شاعر مساوی یک نفر نیست که؛ یک شاعر ممکن است مساوی با یک میلیون نفر باشد. وقتی که از کشور گرفته می شود و کوچ می کند مثل این است که آن یک میلیون نفر کوچ کرده اند.
درواقع انگار هویت آن یک میلیون نفر کوچ میکنند...
بله، انگار گرفته شده است از آنها. مثلا وقتی سیدضیاء قاسمی و سیدرضا محمدی و سعیدی و محمدظاهر احمدی که از شاعران مهاجر در اصفهان بود و شاعر خوبی هم بود رفتند و من دیگر آنها را نمی بینم، احساس میکنم شعر ما دارد ضربه میخورد. یعنی ما یک بده بستانها و اشتراکاتی داریم که باید انها را حفظ کنیم. افتراقات را فراموش کنیم و اشتراکات را بچسبیم. زبان فارسی الآن در هجوم زبانهای دیگر است؛ من جمله انگلیسی و فرانسوی و روسیه ای و اینها. خب یک فارسی زبان اصیل میتواند این را حفظ کند.
حالا جالبی اش این است که توی افغانستان جریانهای فارسی ستیز هم فعال هستند و این بچه ها اینطور با چنگ و دندان دارند با این شرایط مقابله میکنند و بعد ما به جای حمایت، با آنها اینطور برخورد میکنیم. به قول آقای جعفریان آنها را از کشور بیرون میکنیم و دودستی تحویل اروپاییها میدهیم.
من فکر میکنم کسانی که در ایران بودند و زیست کردند، خیلیهایشان شعر را در اینجا یاد گرفتند و رشد کردند. یعنی کشور ما برای اینکه اینها شخصیت بشوند هزینه کرده است. کسی که این همه هزینه کرده تا به اینجا رسیده را چرا باید حالا ول کنیم؟! باید دودستی بچسبیم به او و او را نگه داریم.
امیدوارم این خبط و خطا حالا از طرف هر کسی سر زده است حل بشود. آقای تابش از چهره های شعر و ادبیات افغانستان است و ما امیدواریم این مشکلات به زودی حل بشوند.
گفت و گو از: جواد شیخ الاسلامی