شهرستان ادب به نقل از تسنیم: نشست پیشینه شعر بیدل در ایران با معرفی کتاب «تصحیح کلیات بیدل» که توسط انتشارات شهرستان ادب منتشر شده است، روز گذشته با حضور محمدکاظم کاظمی شاعر برجسته افغانستان و همچنین محمود حبیبی کسبی در غرفه خبرگزاری تسنیم در بیستمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها برگزار شد.
محمدکاظم کاظمی در ابتدای این نشست گفت: بیدل از شاعران مکتب هندی است و مکتب هندی با آغاز دوره بازگشت در دوره صفوی از اذهان مردم دور شد. یکی از دلایلی که شعر مکتب هندی نتوانست در ایران ادامه پیدا کند اما در افغانستان ادامه پیدا کرد، این بود که دوره بازگشت در افغانستان شکل نگرفته بود. اتفاق دیگر هم آن بود که گاهی شاعران در محفل‌های مختلف ادبی و سالانه در افغانستان شرکت می‌کردند اما این مساله در ایران دیده نمی‌شد. حضور شعر بیدل در موسیقی کلاسیک کشورهایی مانند هند و افغانستان نیز از دلایل دیگر حضور بیدل در این کشورهاست و حافظ‌خوانی در ایران همراه با رواج موسیقی سنتی حفظ شده است.
محمود حبیبی کسبی در ادامه این نشست گفت: دو نگاه به سبک هندی وجود دارد. یک عده تمام شاعرانی را تا دوره اقبال عضو سبک هندی می‌دانند و برخی دیگر آن را جزء سبک وقوع یا اصفهانی می‌دانند. البته این دو سبک تفاوت‌های ریز و درشت زیادی دارد برای مثال نوع خیال بیدل و صائب متفاوت است همچنین زبان صائب و بیدل نیز متفاوت است در کنار اینکه بیت‌های متفاوتی نیز در این دو سبک سروده می‌شود. البته باید توجه کرد که آثار اولیه بیدل بسیار نزدیک به سبک اصفهانی است. آثار میانی دیگری نیز دارد که ممکن است به سبک‌های دیگری از آن دوران متصل شود.
وی افزود: در سبک‌های دیگر آن دوران به لحاظ کمی هیچ شاعر بزرگی وجود نداشته است، مثلا در قرن هفتم ما حافظ را داریم اما در بازه زمانی که بیدل حضور دارد اقلا 200 شاعر سرشناس در دربار امرا و پادشاهان حضور دارند که می‌شود آن را یکی از دوران اوج شعر فارسی دانست.
محمدکاظم کاظمی ادامه داد: بعد از انقلاب اسلامی شعر بیدل شهرتی انفجاری و روزافزون پیدا کرد یکی از دلایل آن می‌تواند قرابت زیاد مکتب شعر نیما یوشیج با این نوع شعر باشد و همچنین نوجویی و بازگشت به سبک‌های جدید یکی از دلایل دیگر است.
وی افزود: موضوع دیگر افول گرایش‌های ملی گرایانه است که پیش از آن بیشتر شعرهای افرادی مانند فردوسی را مورد اقبال قرار می‌دادند و بعد از گذشت زمانی که شاعرانی که به این مسائل اعتقاد نداشتند مورد اقبال قرار نگرفتند متجددان دینی از جریانات ملی‌گرایانه فاصله گرفتند و زمینه پذیرش افکار دیگر فراهم شد.
محمود حبیبی کسبی در ادامه صحبت‌های کاظمی گفت: البته آقای کاظمی باید به این نکته هم توجه کند که یکی از دلایل رجوع به شعر بیدل مهاجرت شاعران برجسته افغانستان به ایران است چرا که بیدل‌خوانی در افغانستان رواج بسیاری داشته و داردو همچنین عوام مردم افغانستان با موسیقی رابطه خوبی برقرار می‌کند که آن موسیقی نیز ریشه در شعرهای بیدل دارد.
محمدکاظم کاظمی با اشاره به کتابی که امروز در این نشست به آن اشاره شد گفت: تاکنون نسخه کامل و با تصحیح علمی در عرصه شعر بیدل وجود نداشت و این کتاب اولین اثر در این عرصه است. ما در افغانستان هم تاکنون کتاب‌هایی داشتیم که با غلط‌های بسیاری عرضه و مطالعه می‌شد. نسخه هایی که اکنون هم در کشور توزیع می‌شود همچنان غلط هستند.
محمود حبیبی کسبی افزود: آنهایی که از نزدیک با شعرهای بیدل آشنا نیستند می‌گویند که چرا باید تعداد کثیری تصحیح از کتاب‌های او انجام شود در حالی که تاکنون شاید بیش از تصحیح از کتاب‌های حافظ صورت گرفته باشد اما راجع بیدل چنین کاری به شکل دلیل انجام نشده است. اما به برکت تکنولوژی اکنون شاید حدود 20 نسخه خطی بیدل موجود باشد که فرصت اصلاح دیوان او را فراهم می‌کند. این کار می‌تواند بر نگاه ما بر اشعار بیدل تاثیرگذار باشد چرا که بسیاری با توجه به ایرادات شعری موجود او را یک شاعر مهمل‌گو می‌دانند.
کاظمی در ادامه گفت: ممکن است که شعر یک شاعر به چند شکل قرائت شود در شعر بیدل این مساله بسیار وسیع است و اگر اعراب‌گذاری در شعر او انجام نشود مخاطب را به اشتباه می‌اندازد این چیزی است که کار تصحیح آثار بیدل را دشوار می‌کند.
محمود حبیبی کسبی در پایان این نشست گفت: شعر بیدل بیش از هر شاعر دیگری نیاز به علامت‌گذاری دارد. شاید هیچ شاعر دیگری به اندازه بیدل به این کار نیاز نداشته باشد این کتاب مقدمه بسیار خوبی نیز دارد که در نوع خود بسیار ویژه است. لازم به ذکر است که شعر انقلاب به شدت از سبک هندی تاثیر گرفته است و هرچه به آثار شعرای اینچنینی بپردازیم، قطعا به شعر انقلاب کمک کرده و باعث ارتقا و پیشرفت آن می‌شود.