فتح کلیمانجارو از دروازه‌ی مارانگو

شهرستان ادب به نقل از یانوس: حالا دیگر سال‌ها ست که علیرضا را می‌شناسم، اما تنها چیزی که از او می‌دانم این است که، شاعر است، همین، و این شاعر بودن چیزی نیست که تنها در شعرهایش پیدا باشد، در زندگی کردنش در حرف‌ زدن‌های گاه‌به‌گاه و کوچکش و حتی در نگاه کردنش معلوم است. این‌ها را گفتم که بی هیچ پرده پوشی‌ای معلوم باشد که دوستی من با او بر تحلیلم بر دفتر شعرش اثر خواهد داشت اگر چه که نخواهم!

اما بعد...

یکم) مجموعه شعر باغ در حصار مصائب به تمامی مدیون و وامدار اخوان ثالث است و این چیزی نیست که بتواند و یا بخواهد پنهان کند که گویی تمامت این کتاب، خود تحفه‌ای است پیش‌کش بر بلندای جنابش -گیرم که در دیباچه (به علامه دکتر شفیعی کدکنی) تقدیم شده باشد!- شاعر در این مجموعه با پیروی‌اش از اخوان، قدم در مسیر فتح گذاشته، فتح قله‌ای ناپیدا و گمدرابر، قله‌ای سر بر آسمان سوده و صعب‌مسیر که جز روندگانی اندک نداشته، چراکه حتی تقلید از اخوان ثالث هم -در دشواری- کار هرکس نیست، چنان که از شاملوی بزرگ، که  بر خلاف سپهری و فروغ حتی در نگاه اول هم ساده نمی‌نمایند. با نگاه به شعرهای این مجموعه گاه اخوان‌ثالث را می‌بینیم که -ایستاده بر بلندا- شعر می‌خواند و گاه علیرضا رجبعلی‌زاده را که - اگرچه با صدای اخوان- اما شعرهای خودش را می‌خواند. انگار شاعر در ابتدای مسیر به قله نگاه می‌کرده و شعر می‌سروده و هرچه که پیش رفته به ناچار  و در مسیرش هم راه با کوه ارتفاع گرفته و با قله درآمیخته، جزئی از آن شده و همچنان سروده و سروده... و این گویی همان  مسیری است که شاعر از دامنه تا قله سپَرده. از دروازه‌ی مارانگو (1) تا قله‌ی کلیمانجارو (2)...

دوم) آن‌چه آینده است می تواند آن‌چه گذشته بوده را تغییر دهد، مشاهده اکنون ستاره‌های دوردست می تواند گذشته‌ی چند هزار یا میلیون ساله‌ی آن‌ها را تغییر دهد... این جمله اگرچه که عمیقاً داستانی ست اما داستان نیست، نظریه‌ای ‌ست علمی در باب فیزیک -و عجبا از این نزدیکی-. شگفتی جهان کوانتوم سال‌هاست به اثبات رسیده است (3)، و من حالا دارم با خودم به این فکر میکنم که یعنی شعرهای علیرضا رجبعلی‌زاده در این مجموعه همان آینده است؟ همان آینده‌ای که قرار است در گذشته و بر آن تاثیر بگذارد؟ به این که شعرهای اخوان ثالث همان ستاره‌ای‌ست که در گذشته‌ی خود تابیده و امروز از این آینده تاثیر پذیرفته؟ و این چه دلگرم کننده و دلخواه است –لااقل برای خودم- که در پایان بگویم علیرضا رجبعلی‌زاده کاشانی و اخوان ثالث بر یکدیگر تاثیر گذاشته‌اند.


پانوشت:
1. مسيری برای صعود به قله کليمانجارو، اين مسير با عنوان مسير (کولا كولا) نيز شناخته شده است. دروازه مارانگو در دل جنگل‌هاي مناطق‌ استوايي واقع شده است.
2. بلندترین کوه آفریقا است. این کوه با ۵۸۹۵ متر ارتفاع، آتشفشانی نیمه خاموش است در کشور تانزانیا و در مرز این کشور با کنیا قرار دارد. این کوه جزو قلل هفتگانه دنیا به شمار می‌رود.
3. جان آرچیبالد ویلر (John Archibald Wheeler)‏ فیزیکدان آمریکایی و از پیشگامان فیزیک هسته‌ای بود. آزمایش وی نشان داد مشاهده یک ذره در حال می تواند سرنوشت ذره مشابه دیگری در گذشته را متحول سازد. طبق آزمایش او در صورتی که هر یک از پرتوهای نوری خارج شده از یکی از شکافهای صفحه آزمایش را مشاهده کنید، در واقع پرتو را مجبور کرده اید خصوصیات ذره ای به خود بگیرد و اگر به هدف برخورد پرتو چشم بدوزید خصوصیت موج گونه به پرتو نور بخشیده اید. به بیانی دیگر زمان حال بر گذشته پرتو نوری تاثیر گذاشته است.