شهرستان ادب: در سالروز حماسۀ نه دی، یادداشتی می خوانیم از پرستو علیعسگرنجاد که نگاهی داشته است به مجموعه شعر «مسئله 22 خرداد نبود؛ مسئله 22 بهمن بود».
نویسندگان و شاعران بسیاری از نام خیابانهای پایتخت در آثارشان استفاده کردهاند و جملات و ابیات زیبایی را آفریدهاند؛ اما شاید در این میان، شعر «علی داودی»، هنرمندانهتر و شناختهشدهتر از دیگران باشد؛ شعری که سطری از آن، با سادگی و زیبایی تمام، روی جلد کتابی ارزشمند نشست و تبدیل به نام آن شد: «مسئله 22 خرداد نبود؛ مسئله 22 بهمن بود».
چندی پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 88، 65 شاعر انقلابی به بهانهای بزرگ در کنار هم قرار گرفتند تا اثری بهیادماندنی را خلق کنند. نهم دی ماه، همان بهانه بود؛ تاریخی که بر پیشانی تقویم این سرزمین نقش بسته است تا یادآور بصیرت فتنهشناسی ملت باشد. همین بصیرت خود را در جان شعرهایی ریخته که در کتاب «مسئله 22 خرداد نبود؛ مسئله 22 بهمن بود» گرد هم آمدهاند. علی معلم دامغانی، مرتضی امیری اسفندقه، علیرضا قزوه، علیمحمد مؤدب، قادر طهماسبی، علامعلی حداد عادل، سیدمحمدمهدی سیار، علی داودی و... از جمله شاعرانی هستند که اشعار آنان پیرامون حادثۀ بزرگ نه دی، در این کتاب آمده است. مقدمۀ کتاب نیز به قلم توانای «حسین قدیانی» و در شش بند نوشته شده است و در آن، مروری بر وقایع پیش و پس از فتنه صورت گرفته است. در بخشی از این مقدمه آمده: «نسل تازهای از نویسندگان، طراحان و طنزپردازان پای به میدان «هنر متعهد» گذاشتهاند که این فضای مجازی تنها بیانگر بخش کوچکی از این «نوهنرمندان» است...» حقیقت نیز همین است. ارزش این مجموعه که آن را از دیگر مجموعهشعرهای گروهی متمایز میکند، در موضوع و تعهد پشت آن است. اینکه هنرمندانی که از دل انقلاب و برای انقلاب برخاستهاند، با هنر خود پشت انقلاب بایستند و آن را حمایت کنند، اتفاقی است که باید آن را ارج نهاد. علاوه بر آن، این موضعگیریهای انقلابی و حرکتهای هنرمندانۀ جوششی، عرصهای است برای ظهور آثاری که در عاشقانهگویی و پرداختن به زندگی روزمره خلاصه نمیشوند و رسالت خود را در برهههای حساس تاریخ، بهدرستی میشناسند و آن را به انجام میرسانند.
غزل موفق میلاد عرفانپور در این مجموعه، بعدها با صدای «حامد زمانی»، خوانندۀ جوان متعهد شنیده شد که مطلع آن چنین است:
«به دست غیر مبادا امیدواری ما
نیامدهاست به جز ما کسی به یاری ما...»
شعر علی داودی نیز که پیشتر ذکر آن رفت و در هفتادوششمین صفحۀ کتاب جای گرفته، در ادامه تقدیم میشود:
سی خرداد
دختری در خیابان کارگر روی زمین خوابیده است
و شبکههای جهانی خون میبینند
تیر ماه
هنوز شلیک میشود
مرداد
خس و خاشاک، سطلهای زباله را میسوزاند
شهریور
در کهریزک میمیرد
مهر ماه
سهقلوها متولد میشوند
آبانماه، روسیه و چین به جای آمریکا مینشیند
9دی دریا شکاف میخورد
در همین میدان انقلاب
و فرعونیان غرق میشوند
با این همه
مسئله نه تیر بود، نه مرداد، نه مهر و نه آذر
نه حتی 22 خرداد
مسئله 22 بهمن بود
به قول قزوه: ابتدای کربلای غدیر بود
مسئله قبله نمایی بود که قطبها را عوض کرد و قدس را نشانمان داد
مسئله او بود
که خیابانها را به کربلا برد
آنهایی میفهمند چه میگویم که هنوز نام خیابانها را عوضی میگویند:
رضاشاه، سلطنتآباد، تختجمشید، فرح
اصلاً بگو ندا
مسئله شهیدانی هستند که نام خیابانها را انتخاب کردهاند
وگرنه چهار راه استانبول که مشکلی ندارد
دیگها جوشند
و برنج دانهبلند برای انقلابشان از سفارت بریتانیا میآید
در چهارراه استانبول در اجتماع دلارفروشها و فرقهسازها همه چیز شدنی است
میتوان با چشمهای عوضی جور دیگر دید
میشود در استودیوها پیامبری مدرن ساخت با ریزترین جزئیات
و بیانیههایی پیدرپی نازل میشوند، پیامبری مثل علی محمد باب
یا دستکم قدیسهای شهید با خون انگلیسی
***
مشکل از میدان هفت تیر بود
از میدان ولیعصر
از میدان انقلاب
مسئله 22 خرداد نبود
مسئله 22 بهمن بود.