جلسه اول کارگاه «داستان کوتاه جنگ در ایران» برگزار شد

28 فروردین 1396 13:18 | 0 نظر

| امتیاز: 3.33 با 3 رای

جلسه اول کارگاه «داستان کوتاه جنگ در ایران» برگزار شد

شهرستان ادب : در ابتدای جلسه، مجید قیصری درباره ژانر جنگ در ادبیات صحبت کرد. ژانر ادبیات جنگ همچون دیگر ژانرهای ادبیات، زیرژانرهای متعددی دارد؛ مانند ادبیات مهاجرت، ادبیات پادگانی، ادبیات اسارت، ادبیات تبعات جنگ و غیره. ادبیات دفاع هم یکی از این زیرژانرهاست که در کشور ما به ادبیات دفاع مقدس شناخته می شود. اما متأسفانه امروزه خبرنگاران و مدیران، و حتی بسیاری از خود نویسندگان کل ژانر ادبیات جنگ را با نام ادبیات دفاع مقدس می شناسند. انگار پوشه ای است برای ریختن هر داستانی که نمی دانند چه کارش بکنند و در کدام ژانر قرار بدهند. چنین رویکردی به ادبیات جنگ ضربه می زند و شناخت آن را سخت می کند.

در ادامه داستان «بازگشت» احمد دهقان در جلسه خواند هشد. خانم صادقی داستان را انتقادی و داستان موقعیت دانستند که دارد نحوه برخورد مردم با رزمندگان را زیر سوال می برد. قیصری پیام داستان را این نکته می داند که «با اتمام جنگ تاریخ مصرف رزمنده ها تمام شده است.» نویسنده تصویری خاص را در برابر خواننده قرار می دهد تا ماجرا درست دیده شود. سیدحسین موسوی نیا داستان را سیاه خواند. کسانی را که به قصد دفاع از مردم به جنگ رفته اند، در یک فرآیند به افرادی یاغی تبدیل می شوند. تا روز قبل آرامش مردم را تأمین می کردند، اما حالا به جان قطار و مردمش افتاده اند. اسطیری به زاویه دید داستان که اول شخص جمع است اشاره می کند. خوب بود که به تضادهای درون جمع اشاره شود اما در داستان چیزی بازنمانده نشده است. توقع این است که بتواند کشمکش ها را نشان بدهد، ولی حالا این قدر جهانی نوشته شده و از عناصر بومی خالی شده که هیچ کنشی در آن دیده نمی شود. علی اصغر عزتی پاک از زاویه دید کار ایراد گرفتند و گفتند بر خلاف داستان حاضر، در داستان شاخه گلی برای امیلی فاکنر که مانند بازگشت دهقان زاویه دید اول شخص جمع دارد، غمِ درون روایت و ساخت سویه های متفاوت زندگی امیلی برای مردم شهر، پشیمانی جمعی قابل مشاهده می شود که در داستان دهقان نیست. انتخاب زاویه دید خوب نیست و در عین حال، از امکانات همان زاویه دید هم استفاده کافی نشده است. داستان مکان و زمان ندارد و خیلی عام شده است. نویسنده نتوانسته از خاطره جدا شود و واقعه را پرداخت داستانی خود بکوبد. محمد خانی شکستن شیشه های قطار را تنها کنش رزمندگان دانست که در اثر تجمیع اثرات ناشی از خستگی و بی هدفی صورت گرفته است. اما داستان به فضا توجه نکرده و کلافگی سربازهای خسته را نشان نداده است. موسوی نیا گفت که قطار داستان بازگشت، می تواند قطار زندگی باشد که رزمندان را سوار نمی کند، ولی آن ها بالاخره خودشان داخل آن می‌روند. قیصری گفت که در زمان جنگ رزمندگان را قهرمان می نامیدند. در این داستان رزمنده ها می فهمند که قهرمان پوشالی مردم هستند و کسی آن ها را نمی خواهد. از طرف دیگر داستان خصلتی از ما ایرانیان را هم نشان می دهد. ما عادت داریم که اسطوره ها و قهرمان های خودمان را بشکنیم. اول کسی را می بریم بالا، و بعد از آن پایینش می کوبیم تا خرد شود. حتی در زمان جنگ هم بسیاری از مردم و مدیران با رزمنده ها بد بودند. در کنارشان عده ای هم بودند که رزمنده ها را عاشقانه دوست داشتند، همان عده ای که خودشان هم با جنگ درگیر شده بودند. این پدیده نشان می دهد که عموم مردم ایران، جنگ را هضم نکرده بودند و در برخورد مستقیم توان هضمش را نداشتند، هرچند که اکثر مردم به رزمنده ها و مخصوصا شهدا احترام خاصی می گذاشتند. ولی پور گفت که اگر اسامی افراد داستان برداشته شود، فضا شیه داستان کوتاه های جنگ جهانی دوم می شود. شاید خیلی خواسته به فرم جهانی داستان نزدیک باشد که این طور شده. در انتها قرار شد اعضای جلسه، داستان «اتاق پر غبار» ﺍﺻﻐــﺮ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠّﻬﻰ را بخوانند تا درباره آن بحث شود.
در ادامه داستان «بیداری» نوشته خانم زهرا ابرلاقی توسط خودشان قرائت شد. قیصری زبان داستان را گزارشی امروزی و از زمان وقایع دور دانست. حمزه ولی پور گفت زمان و مکان داستان ساخته و تصویری نشده است. شخصیت ها خصوصیت شخصی ندارند و تصصاویر، کلی هستند. در مجموعه «جشن باغ صدری» نوشته خانم موسوی، داستانی درباره کشف حجاب هست که فضا و زمان را به خوبی از کار در آورده است. موسوی نیا شروع داستان را دوست داشتنی دانست. کارد ر کل توانسته است فضای خوبی بسازد. عزتی پاک اصل داستان را تازه در نقطه پایان می داند. مرد ناخواسته وارد ماجرای فروش کتاب می شود که می تواند داستان هایی برایش بیافریند.
جلسات کارگاه «استان کوتاه جنگ در ایران»، یکشنبه ها ساعت 16، در محل موسسه شهرستان ادب برگزار می شود.

مجید قیصری داستان کوتاه جنگ در ایران