از دشت لیلی تا جزیره مجنون

در سال‌های اخیر، محمدسرور رجایی، روزنامه‌نگار اهل افغانستان، متولد 1347 در کابل، که شاعرِ کاربلدی نیز هست، نقشِ اصلی در شناساندن هموطنان رزمنده‌اش به مردم ایران داشته‌ است، او سال‌هاست در این زمینه پژوهش می‌کند و می‌نویسد و نشر می‌دهد. رجایی حالا بخشی از تحقیقاتش را در قالب کتابی چاپ کرده است که «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» نام دارد و به تازگی منتشر شده است.

این روزنامه‌نگار، در مقدمه جذابی، جدایی خود از کابل و سفرش به تهران را شرح داده است تا برسد به این‌که چه شد که فهمید نگارش چنین کتابی ضرورت دارد. با خواندن مقدمه بلند رجایی، متوجه می‌شویم که تکمیل این کتاب چه کار دشواری بوده است. او رزمندگان را یکی یکی با جستجوی میدانی یافته است و خاطرات آن‌ها را در این کتاب 528 صفحه‌ای، همراه با عکس‌ها و اسنادِ متعدد، درج کرده است.

او در مقدمه، راه دشوار یافتن رزمندگان و شهدای افغانستانی را شرح داده است و با خواندن آن درمی‌یابیم که «آقای عزیز جعفری که امروز به دنبال آهن‌قراضه، کوچه‌های جنوب تهران را درمی‌نوردد، روزگاری در فتح حاج عمران، آرپی‌جی‌زن قهاری بوده است»، یا «در کتاب‌خانه پانزده خردادِ ورامین، نگهبان، مهاجری است [افغانستانی] که در دفاع مقدس نیز حضور داشته است»، یا «ناصر، چایدار حسینیه که در فاو شیمیایی شده است». خلاصه آن‌که محمدسرور رجایی برای تکمیل نگارش این کتاب، چهارده سال وقت گذاشته است تا ما بدانیم که به چه کسانی مدیونیم.