یکشنبه‌های داستان l گزارش جلسۀ ۱۱ دی ۱۴۰۱

شهرستان ادب: جلسات یکشنبۀ شهرستان ادب که به داستان و نقد داستان اختصاص دارد، این یکشنبه، 11 دی ماه 1401 نیز برگزار شد. گزارش این جلسه در ادامه آمده است.

در این جلسه، با حضور استاد مجید قیصری، داستان «حاجی‌های مکّه‌نرفته» نوشتۀ فاطمه عسکری بررسی شد. نکته‌ای که تقریباً بیشتر اعضا به آن اشاره کردند، انتخاب راوی بود و سؤال در واقع این بود که «این راوی چه انگیزه‌ای برای داستان‌گویی داشت؟» در این باره مجید قیصری گفت: «آیا راوی، از نظرگاهی که دارد داستان را برای ما روایت می‌کند، کشفی را هم برای ما به ارمغان می‌آورد؟ خود راوی چه؛ آیا او نیز کشفی در این باره دارد؟ به نظر نمی‌رسد.» در ادامه برخی از اعضای جلسه نیز در مورد موضوع داستان صحبت کردند. گروهی بر این باور بودند که داستان، موضوع مذهب را اساس کار خودش قرار داده و بر همین مبنا، داستان، به نوعی تقابل سنّت و تجدّد است امّا گروه دوم بر این باور بودند که موضوع داستان ربط چندانی به مذهب ندارد و یک مسئلۀ خانوادگی است که عواقبش خانواده‌های دیگری را نیز درگیر خودش کرده است؛ در واقع، ما با یک «دورویی» طرفیم. از طرفی، این نکته از سوی اعضا بیان شد که پولی که شخصیت پدربزرگ به خانوادۀ مسحق داده، عامل اصلی پیوند حوادث مختلف داستان است: طلاق سبحان از همسرش، قهر کردن شخصیت مادربزرگ به خاطر اینکه سفر مکّه‌شان لغو شده، هم‌چنین قطع رابطۀ مادربزرگ با خانواده‌ای که دربارۀ فیش حج با آن‌ها در ارتباط بوده و... اما آیا در پایان، ارزش مهمّی هم نهفته است؟ به جز کار خیر پدربزرگ، چیز دیگری در داستان مشاهده نمی‌شود که این به نظر برای این داستان کافی نیست. به بیان دیگر، این همه حادثه پیش آمده باشد برای یک کار خیری که مخفیانه انجام شده باشد؟ در ادامه هم‌چنین به این مسئله اشاره شد که پایان داستان، تازه شروع آن است. کشمکشی در پایان داستان داریم که تا قبل از آن، زمینه‌چینی چندانی برای آن انجام نشده است.
در پایان، استاد قیصری از نویسنده، بابت اینکه تلاش کرده بود بر خلاف افراط برخی از نویسندگان در موجزنویسی، داستانی با تعداد کلمات قابل توجّه بنویسد، تقدیر و تشکّر کرد.