شهرستان ادب: استاد اسماعیل امینی شاعر، مدرس ادبیات در دانشگاه و پژوهشگر ادبی است که بیشتر او را با نقدهای ادبی و پژوهش هایش در حوزه ی طنز می شناسیم. یادداشت زیر آخرین نوشته ی ایشان در وبلاگشان است که به موضوع «زیبایی» و ارتباطش با «تبلیغات رسانه ای» می پردازد.
به هر طرف که نگاه کنید، نشانه هایی از یک تکاپوی همگانی برای دگرنمایی ظاهری نمایان است.
حجم عظیمی از تبلیغات تجاری ، مبتنی بر این وسوسۀ بی بنیاد است که چگونه کاری کنیم که زیبا تر ، جوان تر و حتی لاغرتر از آن چه هستیم به نظر برسیم؟
زیبایی ظاهری که پدیده ای خارج از ارادۀ انسان است و مانند سال تولد و رنگ پوست و نظایر این ها ، انتخاب انسان در آن نقشی ندارد، اینک به دمدمۀ رسانه ای فراگیر به یک پدیدۀ اجتماعی و دغدغۀ عام تبدیل شده است.
رسانه های فراگیر ناگزیرند ، مخاطبان پرشمار را مجذوب خویش سازند، هم از این رو به ستاره سازی و چهره پردازی روی می آورند. ستاره ها و چهره ها باید شهرت داشته باشند ، باید خبرسازی کنند وباید نگاه ها را به خود جلب کنند تا آن نگاه ها مجذوب رسانه ها شود.
این فرآیند برساختن و برکشیدن چهره ها، معیارهای زیبایی ظاهری را ، از حالت نسبیت و تنوع طبیعی آن بیرون می آورد و به الگوهای ثابت و مشخص و همگانی بدل می کند.
مخاطبان و مجذوبان پرشمار رسانه ها و ستاره ها ، برای رسیدن به آن الگوی مشخص و کم کردن فاصلۀ خود با معیارهای عام زیبایی ، به تکاپو می افتند و ناگزیر مصرف کنندگان محصولات و خدماتی می شوند که آنان را به رؤیاهاشان نزدیک کند.
انبوهی از فرآورده های صنعتی و رهاوردهای تکنیکی و خدمات کلینیکی و پزشکی در خدمت این مجذوبان است تا آن ها را جوان تر ، لاغرتر و هر چه شبیه تر به چهره های مطرح رسانه ای کند.
واقعیت این است که زیبایی ، پدیده ای نسبی است و الگوی مشخص و همگانی ندارد و از آن مهم تر این که چگونگی صورت ظاهری انسان ، در محدودۀ انتخاب و ارادۀ او نیست ؛ رنگ پوست و رنگ چشم و حالت موها و نظایر این ها ، خارج از حیطۀ عمل ارادی انسان است.
بر همین سیاق ، در بسیار از موارد، حتی چاقی و لاغری چندان وابسته به انتخاب افراد نیست ، چه رسد به مشخصه هایی نظیر اندازۀ قامت و شمارۀ پا ونظایر این ها.
این هیاهوی بسیار برای ترویج زیبا سازی ظاهری جسم، و به ویژه تعیین الگوهای ثابت از معیارهای زیبایی ، برخلاف ظاهر فریبنده اش، روشی است غیر اخلاقی و مبتنی بر تضییع حقوق انسان ها، چرا باید کسی که به هردلیل ، مشخصات جسمانی اش منطبق با معیارهای همگانی زیبایی نیست، از لحاظ اجتماعی مطرود باشد؟
چاقی و لاغری ، رنگ پوست و رنگ چشم، شکل بینی و لب ها و سایر ویژگی های ظاهری انسان ،که خارج از اراده و انتخاب اوست ، چرا باید معیار تبعیض در رفتار و حتی در شأن اجتماعی افراد باشد؟
به این نکته توجه کنیم که ؛ زیبایی ، غیر از آراستگی است. زیرا زیبایی به ویژه آن نوع از زیبایی که مروجان مُدهای رسانه ای در پی آن هستند، خارج از اختیار انسان است ، اما آراستگی بسته به انتخاب و پسند افراد است و البته حتی آراستگی نیز معیار عام ندارد و با توجه به شرایط فرهنگی و اقلیمی ، ممکن است بسیار متنوع باشد.