به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آیین پاسداشت کتاب«خورشید در مشت» با حضور حجت‌الاسلام علی اکبر رشاد رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، اسماعیل خواجه پیری معاونت بنیاد بعثت، عبدالرحیم سعیدی راد گردآورنده این مجموعه شعر و اساتید و هنرمندانی چون علیرضا قزوه، محمدرضا سنگری، اسماعیل امینی و علی داوودی در سالن همایش علامه جعفری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این نشست اسماعیل خواجه پیری معاونت بنیاد بعثت با اشاره به اهمیت ترجمه آثار اسلامی گفت: طی سال های اخیر ترجمه مورد توجه مقام معظم رهبری برای توسعه آثار و اندیشه های اسلامی بوده است. بنیاد بعثت از سالیان دور اقدامات گسترده ای برای نشر آثار اسلامی، ترجمه آن ها و فراهم آوردن دسترسی مسلمانان به زبان های دیگر انجام داده است.
خواجه پیری درباره آثار ترجمه شده در بنیاد بعثت عنوان کرد: شاید بیش از 1000 عنوان کتاب تألیف شده که به بیش از 20 زبان زنده دنیا ترجمه شده است. در ابتدای کار این فعالیت ها در بنیاد بعثت محدود بودند اما بعدها این بنیاد به کارهای دیگری پرداخت و کمرنگ شد. طی دوسال اخیر با احساس ضرورت نسبت به ترجمه آثار اسلامی با بهره گیری از فضای مجازی کارهایی برای نشر معارف اسلامی آغاز شد.
وی افزود: در سال گذشته 50 عنوان کتاب را به اردو، انگلیسی، روسی و فرانسوی ترجمه کردیم. پایگاه اینترنتی موسسه نهضت ترجمه از یکسال و نیم پیش کار خودش را آغاز کرد و بسیاری از کتاب ها در این سایت قرار گرفتند و حدود 1000 عنوان کتاب در آن داریم. پایگاه اینترنتی ما در حال حاضر 9 زبان زنده از جمله روسی،فرانسه،انگلیسی، اردو، تاجیک، اسپانیایی، عربی دارد و امیدواریم تا پایان سال به 16 زبان برسد.
خواجه پیری توضیح داد: بیش از یک و نیم میلیون صفحه از طرف مخاطبان خارجی دانلود داشتیم و به دنبال ساماندهی بیشتر و تعمق بخشی هستیم و اقداماتی هم برای سیر مطالعاتی انجام دادیم تا اشخاص علاقه مند بتوانند درباره یک موضوع خاص مطالعه کنند.
معاون بنیاد بعثت در خصوص اهداف این مرکز گفت: هدف ما به طور کلی نشر معارف اسلامی و امکان دسترسی سهل و آسان به معارف اسلامی و به زبان های مختلف است. مهمترین ابزار برای نشر اسلام بهره گیری از ترجمه است. اندیشه های دینی نباید در یک زبان خاص محدود شود و ابزار نشر این آثار هم ترجمه به شیوه صحیح و رساندن آن به مخاطبان است. تمام خدمات ما در موسسه نهضت ترجمه رایگان است و هیچ محدودیتی برای دسترسی به کتاب ها روی سایت وجود ندارد.
خواجه پیری ادامه داد: تلاش می کنیم بیشتر به کتاب هایی بپردازیم که در پایگاهمان عرضه نشده است و از این طریق آنها را به جهانیان معرفی کنیم. از مخاطبان می خواهیم نیازهای خودشان را منعکس کنند تا براساس خواست آنها حرکت کنیم.
وی افزود: ما با مراکزی که در زمینه تولید اندیشه های اسلامی فعال هستند، در حال تعاملیم تا بتوانیم تلاش ها را در زمینه فرهنگ اسلامی برای مخاطبان عام عرضه کنیم. یکی از این مراکز کانون اندیشه جوان بود و با آنها جلساتی داشتیم تا محصولاتشان را با تعامل در اختیار ما بگذارند و غیر فارسی زبانان استفاده کنند. در تعامل با کانون اندیشه جوان چند فقره از کتاب ها را به زبان اردو،انگلیسی و فرانسه ترجمه کردیم و در پایگاه خودمان قرار دادیم. کتاب« خورشید در مشت» هم جزو برنامه های سال آینده ماست.
معاون بنیاد بعثت با تأکید براینکه افراد مترجم باید متخصص باشند، افزود: مترجمان باید بر مطالب اندیشه ای تسلط داشته باشند تا به درستی فهم کارشناسانه خودشان را به مخاطبان منتقل کنند. امیدواریم بتوانیم این آثار را در اختیار تمام مخاطبان قرار دهیم.
«خورشید در مشت» سند بیدای شاعران ماست/در زمینه ترجمه اشعار از فارسی به زبان‌های دیگر «کارهای کوچکی» انجام شده است
در ادامه این نشست محمدرضا سنگری دبیرعلمی پژوهشگاه درباره کتاب «خورشید در مشت» گفت: این کتاب شامل دو بخش‌می شود که یکی به مقالات و دست نوشته‌ها اختصاص دارد و دومی هم سروده‌هایی درباره بیداری اسلامی است.
وی افزود: اگر 40 سال پیش حرکتی در جهان اتفاق می‌افتاد، هر تکیه گاهی یا تحت تأثیر فرهنگ شرق و یا غرب بود اما بیش از سه دهه است که جنس فریادها تغییر کرده و ریشه ابتدایی آن انقلاب اسلامی است.
عبدالرحیم سعیدی راد به عنوان مؤلف کتاب نیز در ادامه تشریح کرد: روند شکل گیری کتاب به این صورت بود که هنگام طرح بحث انتفاضه سوم در کشور بود و ما در سایت شاعران فارسی زبان که سه سال از عمر آن می گذرد و 2500 شاعر فارسی زبان عضو آن هستند و خواستیم برای ما اثر بفرستند و گلچینی از شعرها را جمع آوری کردیم. به جز این مقداری از شعرها را از افرادی که در فراخوان شرکت نکرده بودند و در وب سایت ها و بلاگ ها بودند، جمع کردیم.
سعیدی راد با اشاره به سند بودن این کتاب اذعان کرد: این کتاب سندی بر بیداری اسلامی در کشورهای منطقه و همچنین نشانه بیداری شاعران ماست. در این عرصه نقش شاعران جوان هم چشم گیر است. درباره ترجمه هم همیشه گفته ام ما ظرفیت این را داریم که آثار شاعران خودمان را ترجمه کنیم. معمولا آثار شاعران دیگر به زبان فارسی بیشتر ترجمه می شود تا اشعار فارسی.
وی افزود: در زمینه ترجمه اشعار از فارسی به زبان های دیگر کارهای کوچکی انجام شده است؛ مثلا آقای قزوه در هند بودند و تلاش کردند آثار شاعران را به فارسی ترجمه کنند و 73 کتاب را در آنجا ترجمه کردند.
امینی: در مراسم تحلیف رئیس جمهوری شعری خوانده شد که وزن و قافیه صحیح نداشت
اسماعیل امینی نیز دیگر شاعر و منتقد حاضر در جمع درباره «خورشید در مشت» خاطرنشان کرد: وقتی پیش از ترجمه این کتاب را خواندم مقداری بدبین بودم چون حساسیت بسیاری داشت و آیینه ای از هدایت و فرهنگ ما بود و شاید بسیاری از شعرها در آن ارزش چاپ نداشت و اگر اشعار خوب انتخاب نمی شد، شاید حجم کتاب 4 یا 5 برابر بود.
وی در رابطه با اهمیت انتخاب کلمات در زبان فارسی و شعر گفت: شاید این کلمات برای افرادی که کار سیاسی یا نظامی انجام می دهند، اهمیتی نداشته باشد و در قضیه التهابات منطقه ای هرکس از منظر خودش به این مسأله نگاه می کرد چون ما گفتیم بیداری اسلامی و عرب ها هم گفتند بهار عربی. در دیدگاه سیاسیون شعر و ادبیات اهمیت زیادی ندارد. در مراسم تحلیف رئیس جمهوری شعری خوانده شد که وزن و قافیه صحیح نداشت و همه تشویق می‌کردند و فردا روزنامه ها هم نوشتند شعری در رثای رئیس جمهور که معنی اصلی این کلمه «مرثیه» است.
امینی با اشاره به اهمیت کلمات تشریح کرد: کلمات اهمیت بسیاری دارد؛ مثلا اگر به خبرخوانی رسانه‌های خارجی توجه کنید می‌بینید که می‌گویند ستیزه جویان اسلامی. در واقع رقیبان و دشمنان ما کلماتی ناپسند را سرهم می کنند و برای کارشان هیاهو راه می‌اندازند اما در کشورمان این طور نیست. شما می بینید که اگر جوانی علیه ارزش ها شعر انتقادی بگوید، در بی بی سی نام دکتر به او داده می شود. در حال حاضر کارهای بسیاری علیه این جریان در کشور شکل گرفته است اما ما هیچ روزنه مثبت یا واکنشی نمی بینیم.
این منتقد و شاعر بیان کرد: شعر بسیاری را به وسوسه می اندازد که از تراوشات فکری خودشان استفاده کنند و کار منتقد هم این است که به او بگوید شعرش تا چه اندازه خوب و تا چه اندازه دور از انتظار بوده است و این حتی درباره شاعران حرفه‌ای هم صدق می‌کند؛ یعنی گاهی شاعران لحظه ای تحت تأثیر احساسات هستند و از زیبایی زبانی و خلاقیت و کشف غافل می‌شوند.
وی افزود: گاهی شعرها تحت تأثیر موج رسانه ای به وجود می‌آیند و طبیعتا انگیزه شاعر برای شعرگویی رسانه‌ای نیست چون این نوع شعرها روزانه مصرف می‌شوند و شعر خوب باید در ذهن ماندگار شود و به مسائل بنیادی تر بپردازد.
امینی توضیح داد: اتفاقی که در کشورهای منطقه افتاد برای امروز نیست بلکه برای زمان ریاست جمهوری رهبر معظم انقلاب بود و ایشان گفتند این حرکت ها برادران انقلاب اسلامی هستند، نه فرزندان آنها. این مسأله برایم مطرح است که آیا انقلاب ما بیشتر جنبه سیاسی دارد و یا اینکه نارضایتی اقتصادی، اجتماعی است و یا اینکه طبق نظر امام نهضت فکری و فرهنگی است؟ به نظرم حرکتی که در کشورهای منطقه انجام شده بیشتر صبغه فرهنگی دارد و به همین دلیل کار در حوزه فرهنگ اهمیت دارد. اگر نتوانیم به صورت اندیشه خودمان شکل فرهنگی بدهیم، با تهدیدهایی مواجه می شویم که چندان هم از این تهدیدها ناراضی نمی شوند.
این منتقد و شاعر افزود: ما از هر طیفی مدعی مسلمانی داریم که از خوارج تا آنهایی که دوست دارند حاشیه نشین کاخ سفید باشند را در بر می گیرد. تمام روشنفکران دنیا از هر طیفی نسبت به رژیم صهیونیستی حساسیت دارند و شگفت انگیز اینکه روشنفکران مملکت ما حساسیتی به این رژیم ندارند و این یکی از محک ها برای سنجش آزاد اندیشی افراد است.
وی در پایان صحبت های خود گفت: شعرهای«خورشید در مشت» را می پسندم چون نگاه ستیزه جویانه نسبت به رژیم صهیونیستی دارد.
«خورشید در مشت» سند شناخت کشورهای منطقه است
علی داوودی دیگر منتقد و شاعر حاضر در جلسه درباره«خورشید در مشت» عنوان کرد: نوع شعرهایی که در این کتاب جمع آوری شده یک اتفاق ساده است. شعر در جامعه و فرهنگ ما علاوه بر فضای ذوقی و عاطفی کارکرد سندیت دارد و به عبارتی برای بررسی گذشته به یک بیت شعر مراجعه می کنیم. شعرهای این کتاب هم به نوعی سندیت برای شناخت ما از کشورهای منطقه و تاریخ و جغرافیای آنهاست. این کتاب نشان می‌دهد ارتباط دینی و تاریخی تا چه اندازه می‌تواند باشد.
داوودی ادامه داد: گاهی حتی این سندها عین واقعیت هستند و اخبار و عینی گرایی بخشی از این شعرها را تشکیل می دهد. طبیعی است که رویکرد شعر به این سمت باشد که از این قالب استفاده کند. گاهی تحول در شعر از تفنن پیروی می کند اما در مورد این کتاب می توان گفت که حتی اگر این شعرها جنبه شعاری داشته باشد، تأثیرگذاری بیشتری دارد. این شعرها برای تاریخ و ماندگاری و اعلام موضع و موجودیت شاعران نسبت به تحولات جهان است.
این منتقد و شاعر افزود: یکی از ویژگی های این شعرها بحث مسائل جهانی است و امروز شعر، زبان مشترک جهانی هم به حساب می‌آید. گاهی شاعران با قالب‌های شبیه به هم دنبال این موضوعات هستند و این شعرها کمک می‌کند که بتوانیم اندیشه انقلابی و اسلامی خودمان را در جوامع دیگر گسترش دهیم. گاهی برخی از شاعران با نگاه عاشورایی به سراغ بیداری اسلامی می‌روند.
باید از تمام ظرفیت های شعر استفاده کنیم
علیرضا قزوه شاعر و منتقد و مؤلف کتاب هم با اشاره به تأثیرپذیری شاعران خارجی از اوضاع پیرامون خود گفت: ما در ادبیات شیلی و آمریکای لاتین کتاب انگیزه نیکسون کشی را از پابلو نرودا داریم که آلنده را با کودتا سرنگون می کنند و ناگهان این کتاب را می نویسد. کتاب بلندی های ماچو پیچو را هم از نرودا می بینیم که کاملا فضای متفاوتی دارد. همچنین در ادبیات عرب نزار قبانی شعر عاشقانه معروف بسیاری دارد اما بعد از ماجرای 1967 خشم خوشه ها را می نویسد. چهره دیگری مثل ریتوس نوبل گرفته بود اما به ادبیات چپ هم گرایشی داشت و دیدگاهی سیاسی هم داشت.
قزوه سپس با اشاره به جو حاکم برکشورمان درخصوص شعرگویی سیاسی اذعان کرد: در روزگار ما هنوز می‌گویند چرا شعر سیاسی می‌گویید. مثلا یک شاعر با آل خلیفه و آل سعود درگیر می شود و همه این ها معادلات را برهم می زنند. وقتی در رابطه با این مضامین اوایل شعر می گفتم عده ای مخالفت می کردند و می گفتند این ها شعر نیست بلکه ادبیات سیاسی است. از یک لیوان آب استفاده های مختلفی می توان کرد و ادبیات هم همین کاربرد را دارد و امکان استفاده از ادبیات به طور کامل وجود دارد و کاری انجام دهیم که در خدمت اخلاقیات جامعه باشد و یا زیبایی هنری آن به چشم بیاید.
این منتقد و شاعر ادامه داد: در این کتاب از ادبیات استفاده حداکثری شده است. ادبیات مقاومت یک استفاده حداکثری از ادبیات و یک موضوع تازه است. چیزی که در ادبیات امروز سبک آفرینی کرده است، یکی ادبیات آیینی و دیگری ادبیات دفاع مقدس ماست که اصلا ما به ازایی در گذشته دور ندارد. امروز مدیون این دو شاخه در انقلاب هستیم.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود درباره سوریه گفت: جامعه ما با سوریه برخورد خوبی ندارد و حتی اجازه بردن نام شهدای آنان را نداریم. هیئت سوری به کشورمان آمدند و کمک می خواستند. آمریکا از ایران خواسته بود که رابطه خود را با ایران قطع کند اما بشار اسد می گوید که وصیت پدرم دوستی با ایران است و از طرف دیگر وجدانم اجازه نمی دهد. وجدان ما می گوید که اگر دولتمان حمایت نمی کند، حداقل مردم ما حمایت کنند. بیداری و هنر واقعی اسلامی باید دریافته شود و الان درباره سفر سوریه کتاب می نویسم. امروز 2500 نفر عضو سایت هستند و بیشترین عکس العمل را نسبت به جریانات دارند.
اجازه دهیم شعر نقش اصلی خود را ایفا کند
در انتهای نشست هم حجت الاسلام رشاد در رابطه با نظرات رهبری نسبت به شعرهای«مشت خورشید»گفت: ایشان گفته اند شعرهای خوب هم در این کتاب وجود دارد و باید گویندگان آن تقویت و تشویق شوند. بسیاری از شعرها دارای اشاراتی و برخی نیز لطیف هستند.
رشاد با اشاره به صحبت های علیرضا قزوه عنوان کرد: گاهی برخی اظهارات نسبت به این نوع شعرها صورت می گیرد که جای تعجب دارد و با صحبت های قزوه موافقم که شعر باید در خدمت انقلاب باشد و این با ماهیت شعر تضاد ندارد. باید اجازه دهید شعر نقش اصلی خودش را ایفا کند.
وی درباره اشاره قرآن به شعر گفت: ما دو نوع نص قرآنی درباره شعر داریم. قرآن معتقد است که شعرا دو دسته هستند که عده ای فریبکارند و دسته ای دیگر هم حماسه سرا و عدالتخواه هستند و بنابراین شعر ارزش مدار است شعرهایی داریم که تقبیح و تحریم شده و شعرهایی هم داریم که همسایه دیوار به دیوار روحی هستند. بنابراین دو نوع هنر متفاوت داریم که اگر دارای تکنیک لازم باشد واجد این دو دسته هستند. مجموعه«خورشید در مشت» خودش تبدیل به خورشیدی در مشت شد و نظر رهبری هم نسبت به آن جلب شد.