دوباره‎خوانی اشعار عاشورایی «چند مجلس از دهه اول» سیداکبر میرجعفری

شهرستان ادب به نقل از  فارس: سلسله نشست‌های دوباره خوانی اشعار عاشورایی به سیداکبر میرجعفری رسید و حسین قرایی، سیداحمد نادمی، حمیدرضا شکارسری و کاظم رستمی در حضور میرجعفری اشعار عاشورایی را نقد و بررسی کردند.

*باید بیش از این آثار میرجعفری مورد توجه قرار گیرد

در ابتدای این نشست حسین قرایی گقت: هر وقت میرجعفری را استاد خطاب می‌کنیم می‌گوید شاگردی بیش نیستم و این حاکی از تواضع وی دارد. آثار وی خارق‌العاده است که می‌توان به «اُرچین گربه» و «چند مجلس از دهه اول» اشاره کرد. باید بیش از این به میرجعفری توجه شود و کتاب چند «مجلس از دهه اول» برنده جایزه کتاب فصل شده ولی نسبت به آن بی‌لطفی شده است.

*اشعار میرجعفری وجودم را به لرزه انداخت

سیداحمد نادمی در ادامه این نشست پس از قرایی گفت: آقای مؤید از درخشان‌ترین چهره‌های شعر دینی است و شعر را به مثابه تجربه دینی به کاغذ منتقل می‌کند. وی انسان با معلوماتی است که سال‌ها در نجف زندگی می‌‌کرده و لحظه‌ای از مطالعه دست نمی‌کشد. آخرین کتابی که از وی منتشر شده یک کشکول فروتنی است که از اشعار و نوشته‌های مختلف نوشته است و در بخشی از کتاب شروع می‌کند از اشعار سیداکبر میرجعفری سخن گفتن و از اشعار وی رمزگشایی می‌کند.

وی افزود: اشعار میرجعفری وجودم را به لرزه انداخت وی به کار شعر بسیار دقیق می‌پردازد. در زمینه ادبیات دینی ما با فقر روبرو هستیم و کم به این موضوع از منظر نظریه‌پردازی پرداخته شده است و نظریه‌پردازان به آن توجه نشان نداده‌اند. دین یک تجربه فردی است و اگر قرار باشد آن را با بروندادهای خود به نمایش بیاوری تبدیل به ادبیات دینی می‌شود.

 
*شاعر در اشعارش هر روز را کربلا نشان می‌دهد

نادمی گفت: در شعرهای کتاب «چند مجلس از دهه اول» اگر دقت شود، دیده می‌شود که دین نه به عنوان یک سوژه بلکه به عنوان موضوعی که مورد خطاب قرار می‌گیرد از سوی شاعر با آن برخورد می‌شود. شاعر به صورت پیوسته موضوع دین را مخاطب قرار می‌دهد و با این روش مخاطب و شاعر لحظه به لحظه در حال زندگی کردن با دین هستند و لحظه به لحظه با شعر و موضوع شعر پیوند دارد.

این منتقد ادبی اضافه کرد: زیستی که شاعر مطرح می‌کند از زیست متن دین استفاده می‌کند و این طور نشان می‌دهد که هر روز کربلا است. شعر میرجعفری وقتی با دین از طریق ضمیر تو حرف می‌زند مخاطب احساس می‌کند وی خطاب شده است در حالی که اصل یک موضع مقدس است.

*میرجعفری به «چند مجلس از دهه اول شناخته می‌شود»

حمیدرضا شکارسری در ادامه دوباره خوانی اشعار عاشورایی سیداکبر میرجعفری گفت: سخنی می‌گویم که آن را بارها گفته‌ام، آن هم این که هر شاعر و هنرمندی به یک اثرش شناخته می‌شود و از همین منظر میرجعفری نیز به کتاب «چند مجلس از دهه اول» از نظرم شناخته می‌شود. میرجعفری یک شاعر دینی و مذهبی‌نویس است و باید تمام آثار وی بررسی شود.

وی ادامه داد: اگر فرض کنیم شعر دینی راجع به یک مفهوم دینی، باورها، رخ‌دادهای مربوط به دین سروده می‌شود، نکته‌اش این است که یک ماهیت فرا خواننده به مفاهیم دینی دارد. شعر دینی ایدئولوژیک، نسبتا صریح، تک‌صدایی و ... است و از نمادهای مشخص دینی بهره می‌برد.

 

این منتقد ادبی یادآور شد: شعر دینی دارای طیفی است که مخاطبانی طرف صحبت آن هستند که می‌خواهند سریع با آن ارتباط برقرار کنند و سریع به نتیجه برسند ولی این نوع شعر را می‌توان به شعر هیات لقب داد. اما گروه دیگری از شعر دینی وجود دارد که مخاطبان حرفه‌ای دارد و علاوه بر ارزش‌های فرامتنی از ارزش‌های متنی نیز سود می‌برد. شعر عاشورایی میرجعفری اشعاری است که در گروه دوم جای می‌گیرد. البته امروز مداحان جوانی را داریم که از دسته دوم اشعار دینی استفاده می‌کنند.

*اشعار عوام‌زده عاشورایی در خدمت اندیشه‌های سکولاریستی

شکارسری گفت: شعرهای «چند مجلس از دهه اول» مخاطبانی را هدف گرفته است که به ارزش‌های متنی توجه نشان می‌دهند. به نظرم مهمترین شیوه‌ای که شاعر در اشعارش به کار گرفته بازی با زمان و مکان است که به خلق زمان و مکان جدیدی دست می‌زند و این زمان و مکان در متن وجود دارد و این متن در فضای شعری وجود دارد.

وی اضافه کرد: در این کتاب شاعر کاری می‌کند که ارزش شعر عاشورا متوازن با متن پیش می‌رود. روابط بینا متنی، کلاژها و ... تکنیک‌هایی است که امروز در اشعار پیش‌رو قابل مشاهده است و شاعر با این شعر این طور نشان می‌دهد که شعر دینی از پیش‌روهای شعر عصر امروز است. از این منظر شعر وی نشان می‌دهد که هر روز کربلا است و وقتی صحبت از خون می‌کند این خون یک کاربرد نمادین ندارد بلکه به خاطر فضای متنی شعر وی این خون همان خون اباعبدالله (ع) است و بحث من این است که وی وقتی از موضوعی صحبت می‌کند دقیقاً از همان سوژه‌ استفاده می‌کند و نماد نیست.

شکارسری ادامه داد و گفت: تخیل شگرف میرجعفری به شاعر امکان می‌دهد که فضاهای عجیب و غریب خلق کند. تصویر کاملاً تازه و بدیع را در شعر میرجعفری می‌بینیم. اشعار عوام‌زده عاشورایی به یک ترتیبی در خدمت اندیشه‌های سکولاریستی هستند و به این خاطر است که این اشعار به یک موضوع مانند احساس یا سوگ توجه دارد. شعر میرجعفری آشکار و پنهان ما را به عاشورا می‌خواند و آگاهانه به مخاطب کنایه می‌زند.

وی در پایان گفت: بخشی از تکنیک‌هایی که شاعر از آن‌ها استفاده می‌کند به نوعی شنیدن دوباره واقعه و روایت عاشورا را برای مخاطب جذاب و شنیدنی می‌کند و شاعر از روایت‌های تردیدناپذیر روایتی جدید به صورت ماهرانه درست کرده است و این همان دشواری کاری است که شاعر با آن روبرو است. وی حتی وقتی با زبان طنز به عاشورا نگاه می‌کند نیز یک زاویه دید تازه دارد. تبار این اشعار را در بعضی سروده‌های سید حسن حسینی و اسماعیل نوری‌علا می‌توان دید البته این کتاب برتری بر آن‌ها دارد.

 

*«چند مجلس از دهه اول» یک اتفاق ادبی است

کاظم رستمی در ادامه دوباره خوانی اشعار عاشورایی میرجعفری گفت: از زاویه مخاطب می‌خواهم به نکته‌ای اشاره کنم و آن اشک است. شعرهای میرجعفری دارای یک خصوصیتی است که اشاره مستقیم و عریان به فرامتن ندارد ولی غیر مستقیم زخمه‌ای به عواطف مخاطب می‌زند. میرجعفری در شعرش اشارات غیر مستقیم که مخاطب را درگیر کند و احساس وی را برانگیزاند کم ندارد. وی از یک پنجره خاص به عاشورا نمی‌نگرد و مداوم در حال عوض کردن زاویه دید است که این یک اتفاق جدید در شعر عاشورایی به وجود می‌آورد.

وی افزود: در معارف شیعی روایت‌هایی وجود دارد که به عاشورا به صورت یک واقعه نگاه می‌کند نه حادثه، که می‌توان با این نگاه شعر سرود و میرجعفری نیز با همین نگاه شعر سروده است. کتاب «چند مجلس از دهه اول» یک اتفاق ادبی در جریان شعر عاشورایی است و حرف‌هایی می‌زند که تا کنون نداشته و نشنیده‌ایم. این کتاب یقیناً  می‌تواند جریان‌ساز شود و به این خاطر است که امروز در همه چیز اشباع وجود دارد ولی این زاویه دید امروز کم است و شعرای جوان در حال حرکت در این مسیر هستند.