سخنرانی علی‌اصغر عزتی‌پاک در ترکیه با موضوع «داستان جنگِ صلح ایران»

شهرستان ادب: علی‌اصغر عزتی‌پاک، نویسنده و داستان‌نویس در ترکیه گفت: « جنگ ایران، و ادبیاتی که محصول این جنگ است، جنگی نیست که کشتار و تجاوز را تقدیس کند. این جنگ سراسر دفاع و ایثار است در برابر قدرتی متجاوز و زورمند و تا بن دندان مسلح.»

این نویسنده که برای شرکت در نمایشگاه کتاب استانبول به کشور همسایه سفر کرده است، روز 21 آبان‌ماه (12 نوامبر) در مراسم رونمایی از ترجمه ترکی کتاب پرفروشِ «دا»، به این اثر و داستان‌های مرتبط با جنگ تحمیلی پرداخت و توضیح داد: «ادبیات جنگ ایران، در داخل کشور با «اصطلاح دفاع مقدس» شهره است. واکاوی این اصطلاح و تحلیل اجزایش، رویکرد نویسندگان این ژانر را کاملا مشخص و آشکار می‌کند؛ نوشتن از جنگی که رویکردی دفاعی داشت با تکیه بر آرمان‌های مقدس و حفاظت از ارزش‌های اسلامی. با تکیه بر این داده‌ها است که ما معتقدیم که جنگ از منظر یک ایرانی، جنگی بود صلح‌طلبانه و برای دفع تجاوز.»
به گفته عزتی‌پاک «این تحلیلی است که ادبیات داستانی جنگ در ایران با تکیه بر آن نوشته شده. و به همین دلیل، سرشار از ارزش‌های انسانی است که در آن تلاش برای نجات جان انسان‌ها مهم است؛ حتی اگر این انسان یکی باشد از صف دشمن و تجاوزگر.»

داستان شیفتگان حسین (ع)
این نویسنده در این برنامه که با حضور علاقمندان ادبیات، و مسئولان سفارت جمهوری اسلامی ایران، برگزار شد، اظهار داشت: «برای فهمیدن ادبیات جنگ در ایران، دو پیش‌شرط لازم است: نخست فهمیدن و مطالعه‌ی انقلاب اسلامی و دوم شناختن فرهنگ اسلام، و الگوی بزرگ و بسیار مهم شهادت امام حسین.» 
نویسنده رمان «باغ کیانوش» که برنده جایزه کتاب سال دفاع مقدس شده است، ادامه داد: «انقلاب خیزش مردم ایران بود برای استقلال و خوداتکایی و بازگشت به سنت‌های اسلامی. بنابراین، و با این نگاه، آغاز جنگ عراق علیه ایران، مردم را به این باور رساند که این جنگ در واقع نه صرفا علیه تمامیت ارضی ایران، بلکه حمله‌ای است خانمان‌برانداز علیه این باورها. پس، مردم عملاً اقدام به جهاد کردند و حضوری همه‌جانبه و وجودی در صحنه پیدا کردند.» عزت‌پاک افزود: «امام حسین الگوی مقابله با ظلم است. سیدالشهدا الگویی تمام ناشدنی در عرصه‌ی دفاع از شرف و حیثیت انسانی و ارزش‌های دینی و اخلاقی است. او تمام قد در برابر انحراف اسلام، میراث بلند جد خود، ایستاد و خانمان و جان خود را فدای اسلام کرد، و با خشن‌ترین شکل ممکن به شهادت رسید.»
این داستان‌نویس با اشاره به «نقش تأثیرگذار امام‌حسین در بسیج مردم ایران علیه حمله رژیم بعثی صدام حسین به ایران»، گفت: «ایرانیان با الهام از زندگی امام حسین، و با شعارهای حماسی و تاثیرگذاری که عاشورا و شهادت امام و فرزندانش را به یاد می‌آورد، روی به مرزهای غربی آوردند و با فدا کردن جان خود، از کشور دفاع کردند. قرار گرفتن مرقد این امام گرامی در عراق نیز بر تنور این احساسات می‌دمید.» 
عزتی‌پاک که خود آثاری در حوزه دفاع مقدس منتشر کرده است، تصریح کرد: «ادبیات داستانی جنگ در ایران، آدم‌هایی را نشان می‌دهد که با تکیه بر ارزش‌هایی از این دست تفنگ در دست می‌گیرند و از مرزهای سرزمین خود دفاع می‌کنند. به دیگر معنی، دفاع از کشور و عقیده اسلامی، در زمانی خاص، با توجه به حوادثی نظیر انقلاب اسلامی و جبهه‌گیری بخشی از قدرت‌های بزرگ در برابر این خیزش استقلال‌طلبانه، بر هم منطبق شدند؛ و آن‌که جانش را برای عقیده می‌گذاشت، همان کسی بود که جانش را بر سر ایران می‌گذاشت.»  
به اعتقاد این داستان‌نویس «بنابراین، جنگ ایران، و طبیعتا ادبیاتی که محصول این جنگ است، اساسا جنگی نیست که کشتار و تجاوز را تقدیس کند. این جنگ سراسر دفاع و ایثار است در برابر قدرتی زورمند و تا بن دندان مسلح؛ در برابر تجاوزی غیرقانونی و ناجوانمردانه.»

راوی «دا» و زینب (س)
عزتی‌پاک سپس درباره ادبیات پس از انقلاب و جنگ تحمیلی توضیح داد: «ادبیات جنگ ایران، در داخل کشور با اصطلاح "دفاع مقدس" شهره است. واکاوی این اصطلاح و تحلیل اجزایش، رویکرد نویسندگان این ژانر را کاملا مشخص و آشکار می‌کند: نوشتن از جنگی که رویکردی دفاعی داشت با تکیه بر آرمان‌های مقدس و حفاظت از ارزش‌های اسلامی. با تکیه بر این داده‌ها است که ما معتقدیم که جنگ از منظر یک ایرانی، جنگی بود صلح‌طلبانه و برای دفع تجاوز. این تحلیلی است که ادبیات داستانی جنگ در ایران با تکیه بر آن نوشته شده. و به همین دلیل، سرشار از ارزش‌های انسانی است که در آن تلاش برای نجات جان انسان‌ها مهم است؛ حتی اگر این انسان یکی باشد از صف دشمن و تجاوزگر.»
این نویسنده سپس به کتاب «دا» پرداخت که روایت خاطرات سیده زهرا حسینی در زمان جنگ تحمیلی است. عزتی‌پاک اظهار داشت: «کتاب مهم و تاثیرگذار «دا» از زمره‌ی کتاب‌های داستانی جنگ نیست؛ بلکه کتابی است که در ردیف کتاب‌های خاطرات یا آن‌چنان که در ایران نامدار است، "تاریخ شفاهی جنگ" قرار می‌گیرد. این کتاب در ایران بسیار محبوب است و بسیار خوانده شده. دا سرگذشت «زهرا حسینی» است در جنگ. نکته‌ی مهم و جالب توجه این است که خواننده‌ی این کتاب می‌تواند ارزش‌های پیش‌گفته درباره‌ی داستان دفاع در ایران را، در سرگذشت زهرا حسینی ببیند.»
به گفته عزتی‌پاک «راوی دا برای این همه فداکاری‌ای که از خود نشان داده در جنگ و پشت جبهه‌ی جنگ، الگویی داشته به نام زینب دختر علی بن ابی‌طالب. زنی که در کربلا همراه برادرش حسین بود و ستم‌های بسیار دید، و در عین حال وجودش قوت قلب بود به بازماندگان این واقعه‌ی سخت. او بعدها با سخنرانی‌ها و افشاگری‌هایش از ظلمی که به خاندان پیامبر رفت، به «پیام‌آور» کربلا معروف شد. کتاب «دا» به این بانوی بزرگوار تقدیم شده است. زهرا حسینی زنی تازه‌جوان بوده که این ماجراها را رقم زده است.»

مقاومت «دا»
نویسنده داستان «آواز بلند»، در بخش‌های پایانی سخنان خود در این مراسم تصریح کرد: «در کنار این همه، باید به صحنه‌ها و تصاویری هم اشاره کنیم که جنگی ناخواسته و ظالمانه بر مردم ایران تحمیل کرد، و زهرا حسینی در خاطراتش آن‌ها را با فصاحت تمام به نمایش می‌گذارد. این حد از اعمال خشونت در حق مردم غیرنظامی از طرف کشور مهاجم، لااقل در سال‌های پایانی قرن بیستم کم‌نظیر است. و همپای آن، این حد از عشق به هم‌نوع و هم‌وطن و فداکاری‌های بزرگ در حق او نیز به زعم ما که بی‌اطلاع از ادبیات جنگ در جهان نیستیم، کم‌نظیر است. حضور داوطلبانه‌ی زنان در جنگ، و مقاومت «مادران» -دا- در طول جنگ ایران و عراق، در این خاطرات به شکل پررنگ و قابل تاملی نشان داده شده است.» 
عزتی‌پاک به نقل از مترجم آمریکایی کتاب «دا» اظهار داشت: «بنا به اعلامِ پال اسپراکمن «با خواندن این کتاب به تفاوتهای جنگ ایران و عراق با دیگر جنگ‌ها پی ‌بردم. جنگ ایران، جنگ متعارف همراه با خشونت و تجاوز نیست بلکه این جنگ همان‌طور که ایرانیان می‌گویند دفاع مقدس و سرشار از معنویت و ارزش است.»
او در پایان گفت: «ما معتقدیم همه‌ی مردم جهان باید کتاب دا، و کتاب‌هایی از این دست را بخوانند تا عمق فجایع جنگ را درک کنند؛ تا جنگ را نستایند. دا، به یقین یک کتاب ضد جنگ در قامتی بزرگ است. خشونت به نمایش درآمده در این کتاب، صلح و سلامت به ارمغان خواهد آورد؛ اگر اندکی تامل کنیم.»