مولوی چون به سکوت درونی رسیده بود کلام خدا را می شنید

قربان ولیئی، شاعر برجسته و استاد دانشگاه، نیز در جمع اعضای نخستین اردوی سومین دوره آموزشی شاعران جوان انقلاب اسلامی، آفتابگردان ها، به سخنرانی درباره ی شعر و شخصیت مولانا، شاعر بزرگ زبان فارسی پرداخت.

ولیئی، مولوی را شخصیتی کم نظیر در ادبیات فارسی خواند که از میانسالی به شاعری پرداخته و علیرغم اشعار بسیار زیاد، «خاموش» تخلص کرده است.

ولیئی برجستگی سخن مولوی را به چهار ساحت درباره ی سخن او مربوط دانست و بیان کرد: دلیل این برجستگی مولوی را باید در چهار ساحت مربوط به مولوی بررسی کرد. نخست آن که مولوی چرا سخن می گوید؟ در وهله دوم این که مولوی از کجا سخن می گوید؟ سپس آن که چه می گوید؟ و در آخر آن که چگونه می گوید؟

این شاعر و استاد دانشگاه، شعر گفتن مولوی را با توجه به اشعار خود او، کاری کاملا غیرارادی و چرایی شعر گفتن او را به پر شدن از سخنان الهی مربوط دانست: خود مولوی در فیه ما فیه می گوید "والله منفورتر از شعر نزد من چیزی نباشد" . پس شاعری مولوی غیرارادی است و به همین خاطر است که مولوی شعر نمی سازد و نمی نویسد، بلکه شعر می گوید و می خواند و دیگران می نویسند. مولوی خودش می گوید هرکس خاموش شده باشد کلام خداوند را می شنود. مولوی هم سخن می گفت، چون کلام خدا را می شنید، در واقع کار مولوی هم استماع سخن خدا بود و هم قول او.

ولیئی درباره منبع سخن مولوی نیز افزود: مولوی خودش از خداوند به «سلطان سخن» تعبیر می کند و او را منبع الهام هر حرفی می داند و چون خودش به سکوت درونی رسیده است، قول خداوند را می شنود و سخنانش از سر شهوت و جاه طلبی نیست. ضمن این که مولوی به گفته ی معاصرانش، آنچه از آثار علمی و ادبی پیش از خودش تالیف شده بود را خوانده بود و به آن ها مسلط بود. از طرفی هم، حرف های مولوی حرف های جهانی است و مربوط به دغدغه های بزرگ بشر است. کسی می تواند این حرفهای بزرگ را بزند که به سرچشمه رسیده باشد و مولوی به سرچشمه وصل بود.

ولیئی در پایان به فرم و قالب در آثار مولوی پرداخت و نوآوری سخنان او را برآمده از مکاشفات او دانست: اگر کسی مفهومی را با حواس خود حس کرده باشد که تا پیش از آن کسی آن را حس نکرده باشد، بیان او هم متفاوت از دیگران خواهد بود. پس از آنجا که مکاشفات مولوی بی نظیر بود، شیوه سخن گفتنش هم نو و بی نظیر بود. یعنی نوآوری زبانی فرع بر کشف است و شاعر باید ساحت های جدید را تجربه کند تا در ساحت بیان هم به نوآوری می رسد.

 

در پایان این جلسه آموزشی، اعضای اردوی سوم آفتابگردان ها، سوالات خود را درباره بحث های مطرح شده در کلاس از دکتر ولیئی پرسیدند و به پرسش و پاسخ پرداختند.

اولین اردوی سومین دوره ی آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی، آفتابگردان ها، تا روز جمعه 25 بهمن ماه در اردوگاه کشوری شهید بهشتی شهر اصفهان، با حضور شاعران و استعدادهای جوان و بزرگان و اساتید شعر انقلاب اسلامی، ادامه دارد.