«این‎بار به نامِ عشق»

شهرستان ادب به نقل از تسنیم: «این بار به نام عشق» مجموعه شعری است شامل گزیده اشعار شاعران جوان شرکت کننده در اردوی آفتاب گردان‌های موسسه شهرستان ادب است. انتشار این اثر بهانه‌ای برای عباس احمدی شاعر طنز‌پرداز شده تا دست به نگارش یادداشتی بزند. یادداشت عباس احمدی که برای انتشار به تسنیم سپرده شد، در ادامه آمده است:

 ما صاعقه‌ایم گوش شیطان کر! ⁽¹⁾

اگر بگوییم که دو دهه اخیر به لحاظ کمی و کیفی نقطه عطفی در شعر پارسی است، سخنی به گزاف نگفته‌ایم. تعدد شاعران جوانی که هر کدام بعضا یک مجموعه شعر قابل چاپ و قابل قبول دارند نوعی سونامی ادبی در جریان شعری این سالها به راه انداخته که به قول سیاسیون هم می‌تواند فرصت باشد و هم تهدید. و به راستی این نوسرایندگان از بسیاری از مدعیان اسم و رسم‌دار شعر امروز، پیشترند و بیشتر.

مجموعه شعر «این بار به نام عشق» اولین گزیده شعر جوان شرکت کننده در اردوی آفتاب گردان‎های موسسه شهرستان ادب است. بر خلاف نام مجموعه تمامی اشعار این کتاب عاشقانه نیستند و تنوع مضمون و مفاهیم در آن زیاد است که نقطه قوت کتاب هم البته همین است. اشعاری با مضامین آیینی، مناجاتی، عاشقانه و اجتماعی و حتی شعر اعتراض نشان دهنده پویایی ذهنی شاعران جوان امروز است و عرضه برخی مفاهیم از شاعرانی که عمدتا ربع قرن هم از عمرشان نگذشته جای شگفتی و امیدواری دارد.

از ایرادهای وارد به مجموعه شاید کمبود اشعار سپید و نیمایی باشد؛ شاید هم این امر بدان دلیل باشد که در دهه هشتاد و نود غزل، قالب غالب شعر نسل امروز است. ترانه‌ها و برخی رباعیات نیز در حد متوسط و معمولی هستند که نشان می‌دهد در این قالب‎ها بیشتر باید کار کرد. شعبده‎بازی‌های زبانی و آنچه به شکل رسوخ روایت در غزل یا «غزل فرم» خاصه در دهه هفتاد باب بود در کارها به ندرت به چشم خورد. غزلها عمدتا خوش ساخت اما فاقد ارتباط عمودی ابیات‌اند که این در کنار تاکید بیش از حد و اصرار در مضمون‌پردازی به سبک هندی هر دو از بلایای وارده بر غزل امروز هستند. فی‌الواقع لازم نیست شاعر بیست ساله حتما حکیمانه سخن بگوید و لب به اندرز و نصیحت دنیا بگشاید! او اما آنجا که از زبان خودش می‌سراید سخنش سخت به دل می‌نشیند:

هر چند که در شهر تو بازار زیاد است
باید برسم زود خریدار زیاد است
آنقدر کریمی که بدهکار توکم نیست
آنقدر کریمی که طلبکار زیاد است
(علیرضا قنبری)

کشف شاعرانه و قوت و سلامت زبان نیز از ویژگیهای اشعار این جوانان است و به ندرت شکست زبانی یا کاربرد ترکیبات مهجور به چشم می‌خورد:

چون سپر مجموعه‌ای از ضربه‌های کاری‌ام
دردها را روی هم بگذار تا بشماری‌ام
(صابره سادات موسوی)

خم شد کمر عصا ولی یک لحظه
نگذاشت که پشت صاحبش خم بشود
(قاسم قاسمی)

چشم بر در، حال مضطر، بعد تو اینگونه‌ام
منتظر، دلتنگ، مثل مادر سربازها
(امیر تیموری)

تاثیر شاعران نسل اول (سیدحسن حسینی و قیصر امین‌پور) و نسل دوم و حتی سوم شعر انقلاب (فاضل نظری، محمد‌مهدی سیار، امید مهدی‌نژاد، میلاد عرفان‌پور و...) در شعر این جوانان مشهود است که گاه متاسفانه به تقلید نیز کشیده شده است. استفاده از صنایع بدیعی خاصه در غزل ها در حد قابل قبولی است. صنعت تمثیل، تضمین، ایهام،  تضاد و نظیر آن‌ها مانند این ابیات:

من راضیم از خودم که با آن همه زخم
تا آخر شاهنامه رستم ماندم
(امیر مرادی)

و یا معنای پارادوکسیکال این بیت رباعی:

هستی و نمی‌شود تو را باور کرد
ای راست‌ترین دروغ دنیا ای مرگ
(حمیدرضا نظری)

و گاه شوخ طبعی‌های طنازانه هم نمک اشعار می‌شود:

تو عشق اول من نیستی به جان خودت!
به عشق حضرت ارباب بچه هیئتی‌ام
(مصطفی تبریزی)

اما مساله‌ای که برای حقیر جالب بود صدای شعر اعتراض در غزلهای اجتماعی کتاب است که در برخی اشعار مثل شعر «پیاده رو» که با پرهیز از مستقیم‌گویی درد های اجتماع را بیان می کند:

ای سر به سر سکوت مجسم پیاده رو
ای سنگفرش غربت آدم پیاده رو!
(فاطمه موسی)

یا در شعر «زنده رود»:

چون سحر تیغ برکشد از ترس، بر منابر گزافه می‌بافند
روز تا روی در نقاب کشید، قمه بندان و باج گیرانند
(احمدرضا رضایی)

مردان پشت جبهه مختارهای بیمار
تاریخ قوم فردا از ناحماسه سرشار
(پیمان طالبی)

در هر حال، کار انتشارات شهرستان ادب در معرفی این نوگیاهان مرغزار ادب پارسی که بعضا به دلیل دوری از پایتخت، پای بختشان را لنگ و لرزان می‌دیدند، واجد ارزش و احترام است و صد البته که این نهال‎ها نیاز به باغبانی و مراقبت دارند تا به دور از جریان‎های ناسالم فکری و ناروشنفکری در آینده نزدیک هریک بدل به درختان دیرزیست و ستبر ادبیات این کهن بوم و بر شوند و و یا گوش شیطان کر! صاعقه وار در افق هنر و ادب خود نمایی کنند و این هنوز از نتایج سحر است...