شهرستان ادب به نقل از شهرآرا: در فرانسه تک درختی است که ایرانی‌ها آن را بیش از فرانسوی‌ها می‌شناسند. زیر آن درخت قوانینی به جهان اعلام شد که تاریخ را مثل قوانین نیوتن دوپاره کرد. طرفه اینکه جاذبه نیوتنی هم با یک درخت سیب نسبت داشت.
در روزهایی که بزرگترین فیلسوف معاصر فرانسه در خیابان های تهران حیرت کرده بود که «ایرانی‌ها چه رویایی در سر دارند»؟ بزرگترین فیلسوف معاصر ایران زیر آن درخت سیب در نوفل لوشاتو نشسته بود و با آرامشی شگفت‌انگیز به پرسشی که جانِ میشل فوکو را بی‌قرار کرده بود پاسخ می‌گفت.
سال ١٩٧٩ تمام شد و از آن سال برای فرانسوی‌ها از تکاپوی فوکو در تهران پست مدرنیسم به یادگار ماند و برای ایرانی‌ها از آرامش امام در پاریس؛ انقلاب پیروز اسلامی.
حالا ٣۶ سال گذشته است. امروز یک هیئت فرانسوی وارد مشهد می‌شود. ایرانی‌ها دوست داشتند فرانسه را با نوفل لوشاتو در خاطره خود ثبت
کنند.
در بسیاری از شهرهای ایران خیابان یا میدانی به نام این روستای حومه پاریس نامگذاری شده است. در مشهد نیز در کناره میدان «جمهوری اسلامی» شهرکی است که مشهدی‌ها آن را «نوفل لوشاتو» نامیده‌اند. بعضی از خیابان‌های این شهرک به نام شهدایی است که با شلیک اگزوست‌های فرانسوی تکه‌تکه شده‌اند. در همین شهرک ٢٧ سال پس از پایان جنگ صدای سرفه‌هایی شنیده می‌شود که هدیه بمب‌های شیمیایی میراژها و سوپراتانداردهای فرانسوی به جوان‌های ایرانی است.
ژیسکار دستن و میتران و شیراک و سارکوزی و اولاند ترجیح دادند با صدام و رجوی، سرکردگان جنگ و ترور عکس یادگاری بگیرند. امروز وقتی هواپیمای هیئت شصت نفره فرانسوی در فرودگاه «شهید هاشمی نژاد» مشهد به زمین می‌نشیند شاید کسی نباشد برای آنها توضیح دهد که این خطیب و نویسنده محبوب مشهدی توسط کسانی ترور شد که در پاریس به پارلمان دعوت می‌شوند تا راجع به مبارزه با تروریسم سخنرانی کنند. هیئت فرانسوی احتمالا از همان خیابان‌هایی عبور خواهد کرد که در آن زنان و دانشجویان و مغازه‌داران و نماینده‌های مشهد به دست تروریست‌های تحت‌الحمایه پاریس ترور شدند. مشهدی‌ها اما هیچ کدام از خیابان‌های شهر را اگزوست و سوپراتاندارد و بمب شیمیایی و حقوق بشر فرانسوی و تروریسم پاریسی نامگذاری نکردند. هیئت فرانسوی در گشت و گذار خود در شهر به روشنی می‌تواند ببیند که علیرغم بیش از ٣٠ سال تلاش شگفت انگیز غرب از انگلیس و فرانسه و آلمان تا خود شیطان بزرگ برای ناامن و ویران کردن ایران با قتل عام و ترور و جنگ و بمب شیمیایی و تحریم و شانتاژ و ... شهرک نوفل لوشاتو همچنان زیر پرچم پرافتخاری که در میدان جمهوری اسلامی در اهتزاز است در امنیت و آبادانی به سر می برد.
اگر این هیئت، ایران را فقط در فیلم های جشنواره سیاسی «کن» دیده باشد، احتمالا از تماشای ایران واقعی یکه خواهد خورد. رنگین کمان پرنشاط زائران حرم رضوی از همه اقوام و اقالیم ایران ویترین مناسبی است که کاهنان معبد ایفل، اوهامی را که راجع به جمهوری اسلامی پراکنده‌اند با واقعیت زندگی ایرانی مقایسه
کنند.
کمی آن طرف‌تر از شهرک نوفل لوشاتو این روزها مشهد در عید دفاع مقدس «داستان ایستادگی» را در پای کوهسنگی روایت می‌کند. اگر هیئت فرانسوی از تناردیه‌ها و میتران ها و ژاورها و شیراک‌ها و دون ژوان‌ها و سارکوزی‌ها و ... تشکیل شده است که هیچ، ولی اگر ژان وال ژان‌ها و فرانتس فانون‌ها و شهید کمال کورسل‌ها به مشهد آمده‌اند قدم‌شان روی چشم و آنها را به تماشای نمایش شهدای غواص دعوت می‌کنیم.
*معاون فرهنگی اجتماعی شهردار مشهد
وحید جلیلی*