در اخبار نبشته‌است... | شماره یکم

شهرستان ادب: تازه‌ترین ستون سایت شهرستان ادب با عنوان «در اخبار نبشسته است» که برگرفته از یکی از شعرهای ناصرخسرو است، آغاز به کار کرد. از شما دعوت می‌کنیم در این ستون گزیده اخبار مهم هفته با موضوع کتاب و ادبیات -در ایران و جهان- را به روایت شهرستان ادب بخوانید. این ستون هر جمعه با مرور مطالب هفته‌ای که گذشت به‌روز می‌شود.

اولین «در اخبار نبشته است» را اینجا بخوانید:

1این روزها مصادف با ماه محرم و عزاداری است، و بی‌مناسبت نیست اگر خاطره‌ای و شعری از هوشنگ ابتهاج (سایه) را نقل کنیم که در کتاب خاطراتش «پیر پرنیان اندیش» آمده است. گردآورندگان این کتاب گفته‌اند که به خانه سایه رفته بودند و در آن‌جا با چشمان گریان شاعر مواجه می‌شوند. سایه توضیح می‌دهد: «تلویزیون همیشه جلوم روشنه. هر کانالی هم که می‌زنم داره روضه و نوحه نشون می‌ده. من هم گوش می‌کنم و خب گریه‌ام می‌گیره. می‌شینم با اینها گریه می‌کنم.» ابتهاج در ادامه اشاره می‌کند که قبلا شعری سروده است که «اربعین» نام داشته اما ناتمام مانده است، چرا ناتمام؟ چاپش کنید استاد! و سایه پاسخ می‌دهد: «نه بابا، روزگار مساعد نیست.» تا روزگار مساعد شود، فعلا این چند بیت را از سایه داریم:
«یا حسین بن علی
خون گرم تو هنوز
از زمین می‌جوشد
هرکجا باغ گل سرخی هست
آب از این چشمه خون می‌نوشد
کربلایی است دلم.»


2مدتی پیش، دیوید بروکس، روزنامه‌نگار آمریکایی در نشریه نیویورک تایمز، نوشته بود که رمان‌نویسان آمریکایی، تصویری شاد و خوشبخت از طبقه متوسط این کشور به دست می‌دهند، در حالی که این طبقه را اگر از درون ببینیم، به شدت درگیرِ ناامیدی است. در مقابل، جاناتان فرانزن، داستان‌نویس مشهور آمریکایی، در مصاحبه با روزنامه فرانسوی نوول ابسرواتور به او چنین پاسخ داده است: «طبق معمول، دیوید بروکس، موضوع را برعکس فهمیده است. طبقه متوسط آمریکا، در اوج پوچی قرار دارد.»

3رسول ملاحسنی نویسنده کتاب «یادت باشد»، داستان زندگی شهید حمید سیاهکالی‌مرادی، اولین شهید مدافع حرم، خبر داده است که این کتاب، در کمتر از ۶ ماه به چاپ نوزدهم و شمارگان 35 هزار نسخه رسیده است. این مقدار اگرچه با میزان فروش در کشورهای کتاب‌خوان فاصله دارد اما در ایران رقمی رویایی است. یکی از دلایل فروش بالای این کتاب، نقل‌قول رهبر انقلاب اسلامی از این کتاب بود: «یک کتابی تازه خوانده‌ام که خیلی برای من جالب بود. دختر و پسر جوان ــ زن و شوهر ــ متولّدین دهه‌ی ۷۰، می‌نشینند برای اینکه در جشن عروسی‌شان گناه انجام نگیرد، نذر می‌کنند سه روز روزه بگیرند!... پسر عازم دفاع از حریم حضرت زینب (سلام الله علیها) می‌شود؛ گریه ناخواسته این دختر، دل او را می‌لرزاند؛ به خانمش می‌گوید که «گریه تو دل من را لرزاند، امّا ایمان من را نمی‌لرزانَد"»! و آن خانم می‌گوید که «من مانع رفتن تو نمی‌شوم، نمی‌خواهم از آن زنهایی باشم که در روز قیامت پیش فاطمه‌ زهرا سرافکنده باشم»! تا پیش از صحبت‌های رهبر انقلاب کتاب به چاپ دوازدهم رسیده بود اما در حال حاضر چاپ نوزده و بیست را پشت سر گذاشته است، به گفته نویسنده «پیش از اشاره رهبر انقلاب به این کتاب نیز استقبال خوبی را شاهد بودیم. اما در حال حاضر هر دو روز یک‌بار کتاب چاپ می‌شود و این در بازار کنونی کتاب یک رکورد است.»

4یک نویسنده چینی، که آثارش به انگلیسی ترجمه و در بریتانیا منتشر شده است، از بدفهمی‌های منتقدان انگلیسی انتقاد کرده است و گفته است که شگفت‌زده شده است که آن‌ها، به آثارش جنبه‌ای سیاسی داده‌اند. یان لیانکه، که برنده جوایز معتبری چون بوکر و کافکا شده است، کتاب آخر خود را با عنوان «روزی که خورشید مُرد»، روانه بازار نشر کرده است. این کتاب، چند ماه پیش به انگلیسی ترجمه شد. گاردین، نشریه انگلیسی، در مصاحبه با این نویسنده، از او پرسیده است: «آیا شما در این کتاب، نه تنها چین را نقدِ اجتماعی بلکه نقد سیاسی کرده‌اید؟» می‌گوید: «از خواندن برخی نظرات منتقدان در کشور شما واقعاً شگفت‌زده می‌شوم. چون من اصلاً چنین نیتی نداشته‌ام. من فقط خواستم تا برخی حقایق بنیادین درباره قلب انسان را بیان کنم. این‌که منتقدان گفته‌اند کتاب من به "رویای چینی" ربط دارد، واقعیت ندارد، ضمن این‌که ساده‌سازی مسأله است.» لیانکه به نویسندگان جوان هم توصیه کرده است که به دنبال این نباشند که ناشران آثارشان را چاپ کنند، بلکه آزادانه بنویسند، اگر چاپ شد که چه بهتر! او در پایان گفتگویش هم خبر داده است که در حال نگارش رمان جدیدی است که به مذهب ربط دارد: «می‌خواهم درباره موضوعات مذهبی بنویسم. در حال حاضر، مطالب زیادی از نویسندگان مذهبی سراسر جهان مطالعه می‌کنم.»


5نمایشگاه کتاب فرانکفورت که چند روز دیگر آغاز می‌شود، شاید مهم‌ترین رویداد مرتبط با کتاب برای ناشران کشورمان باشد، طوری که هر ساله هم خبرهای این نمایشگاه را دنبال می‌کنند، و هم علاقمندند که در آن حضور داشته باشند. در این‌جا کاری نداریم که آیا حضور ناشران کشورمان، برای ادبیات ایران یا دست‌کم برای خودِ آن بنگاه نشر فایده‌ای داشته است و مثلاً قرارداد ترجمه‌ای امضا کرد‌ه‌اند یا خیر، اما خبرگزاری مهر خبر داده است که سفارت آلمان برای چندین انتشاراتی و فعالان نشر و اهالی رسانه، روادید سفر صادر نکرده است. 
گویا سفارت آلمان در قسمت «علت عدم صدور روادید» که به متقاضی تحویل داده می‌شود، این عبارت را نوشته است: «عدم احراز علت سفر»! تعداد کسانی که نتوانسته‌اند به فرانکفورت بروند شامل پانزده نفر است. بر اساس این گزارش تاکنون نمایندگانی از انجمن ناشران دانشگاهی، انتشارات سوره مهر، نشر ققنوس، موسسه ایرانی بوک، انتشارات خانه هنرمندان ایران، موسسه آوانامه، آژانس ادبی پل و... به دلیل عدم صدور روادید از حضور در این رویداد منع شده‌اند.

6چند روز پیش، هنگام بازی‌های آسیایی، از طرف وزارت ورزش اعلام شد که به برندگان مدال طلا، 160 سکه، نقره 80 و برنز 40 سکه اهدا خواهد شد. به نوشته خبرگزاری‌ها، قرار است مجموعاً 9100 سکه به ورزشکاران قهرمان و دلاور اهدا شود. حالا مدت کوتاهی پس از این مسابقات، وزارت فرهنگ، اعلام کرده است که قرار است سکه را از جوایز حوزه ادبیات و کتاب حذف کنند! بماند که سال‌هاست در حوزه‌هایی نظیر شعر یا ترجمه ادبی، چند خط در میان، برنده‌ای اعلام شده است.
«نیکنام حسینی‌پور» که موسسه متبوعش مجری جشنواره‌های فرهنگی مختلف حوزه کتاب از جمله «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران»، «جایزه جهانی» و «منطقه‌ای کتاب سال»، «دوسالانه طراحی کتاب ایران»، «جشنواره کتاب و رسانه»، و «جشنواره کتاب و سینما» است، ضمن تائید مشکلات اقتصادی که دامنگیر برگزاری این جشنواره‌های ملی شده است، گفت: «شرایط اقتصادی بعضی مسائل را تحمیل می‌کند و قطعاً اصحاب فرهنگ و هنر این شرایط را بهتر از ما درک می‌کنند.»
او با تایید حذف سکه از جوایز شایستگان تقدیر سی و چهارمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران - که مراسم آن چندی پیش برگزار شد -، گفته است: «در این آیین، به ناچار این اتفاق افتاد و ما به جای اینکه به هر یک از برگزیدگان ۱۰ سکه تمام بهار آزادی بدهیم، با تبدیل مبلغ آن به وجه نقد، مبلغ ۱۵ میلیون تومان را به عنوان جایزه به هر یک از شایستگان تقدیر جایزه کتاب سال، تقدیم کردیم.» سال گذشته نیز، خانه کتاب اعلام کرده بود: «جوایز آثار ترجمه‌ای برگزیده به ۲۰ سکه و جوایز آثار ترجمه‌ای شایسته تقدیر به ۸ سکه کاهش پیدا کرده است».

مطالب این هفته، از نوشته‌های هفته گذشته گاردین، نیویورک‌تایمز، نوول ابسرواتور، خبرگزاری فارس، و خبرگزاری مهر، و با همکاری گروه ترجمه شهرستان ادب گردآوری شده است.